บ้านต้นมะขามเทศ น่าอยู่ สุขภาพดี ด้วยวิถีวัฒนธรรมชุมชน
เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้และสร้างการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ภูมิปัญญา ประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่น
เด็กและเยาวชน ปราชญ์ชุมชนมาพร้อมกันที่บ้านของนายวินัย เคหันติโม ในเวลา 13.00 น. เด็กและเยาวชนฝึกตีกลอง เป็นจังหวะโดยปราชญ์ชุมชนได้สอนจังหวะการตีดังนี้ จังหวะเพลงกลองยาว
จังหวะเพลงกลองยาว หมายถึง กระสวนจังหวะกลองยาวที่มีการตีวนซ้ำไปมา โดยใช้เสียงพื้นฐานทั้ง 3 เสียง ที่ฝึกมาแล้วในตอนต้น คือ เสียงป๊ะ เสียงเพิ่ง และเสียงบ่อม มาผูกเป็นเพลง ต่าง ๆ และเขียนออกมาในรูปแบบของโน้ตเพลงไทยเดิม กรมศิลปากรได้มีการกำหนดจังหวะเพลง กลองยาวและท่ารำไว้อย่างเป็นระเบียบแบบแผนที่แน่นอน วงกลองยาวโดยทั่วไปจะกำหนดจังหวะเพลงกลองยาวและท่ารำตามท้องถิ่นของตน ได้ออกแบบท่ารำโดยเทียบเคียงจากกรมศิลปากร นำมาประยุกต์ให้เข้ากับท้องถิ่นและภูมิปัญญาของวิทยากรท้องถิ่น คือ คุณวินัย เคหันติโม ครูภูมิปัญญาไทย (การแสดงพื้นบ้านกลองยาว) ซึ่งกำหนดสำหรับการแสดง 1 ชุด มี 12 เพลงด้วยกัน ดังนี้
1. จังหวะเพลงกลองยาวฟ้อนรำ หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 1 มีลีลาที่ อ่อนช้อยสวยงาม สง่าผ่าเผย ใช้ประกอบการรำท่าที่ 1 (ท่าออก) และท่าที่ 2 ของการรำกลองยาว มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ - - - บ่อม/ - เพิ่ง - -/ - เพิ่ง - -/ - เพิ่ง – บ่อม/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง - - ป๊ะ ป๊ะ/ - - - บ่อม/- - - บ่อม/ - - - บ่อม/
2. จังหวะเพลงกลองยาวชาวทุ่ง หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 2 มีลีลาแบบสบายสบาย เหมือนเดินชมความสดใสของท้องทุ่งนา ใช้ประกอบการรำท่าที่ 3 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - บ่อม/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/- เพิ่ง – บ่อม/จะต้อง ตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง / - - ป๊ะ ป๊ะ/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/
3. จังหวะเพลงกลองยาวปลุกใจ หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 3 มีลีลาเร่งเร้าปลุกใจให้สนุกสนานในการเล่นกลองยาว ใช้ประกอบการรำท่าที่ 4 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - - / - เพิ่ง - บ่อม/ - - - เพิ่ง/ - เพิ่ง - บ่อม/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/- - - บ่อม/- - - บ่อม/- - - บ่อม/
4. จังหวะเพลงกลองยาวระทึกใจ หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 4 มีลีลาที่คึกคัก เร้าใจด้วยเสียงเพลงตีจังหวะกลองยาว ใช้ประกอบการรำท่าที่ 5 ของการรำกลองยาวชาวต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - เพิ่ง/ - เพิ่ง - -/ - เพิ่ง – เพิ่ง/ - - - ป๊ะ/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/- - - บ่อม/- - - บ่อม/- - - บ่อม/
5. จังหวะเพลงกลองยาวเถิดเทิง หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 5 มีลีลาที่สนุกสนานตามแบบฉบับกลองยาว ใช้ประกอบการรำท่าที่ 6 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - - / - เพิ่ง - ป๊ะ/ - - - เพิ่ง/ - เพิ่ง - ป๊ะ/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/- - - บ่อม/- - - บ่อม/- - - บ่อม/ ดังแผนภูมิต่อไปนี
6. จังหวะเพลงกลองยาวเร้าใจ หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 6 มีลีลาที่สนุกสนาน เร้าใจ ใช้ประกอบการรำท่าที่ 7 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - เพิ่ง บ่อม /- เพิ่ง – บ่อม/ เพิ่ง บ่อม เพิ่ง บ่อม/ - ป๊ะ ป๊ะ ป๊ะ/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/- - - บ่อม/- - - บ่อม/- - - บ่อม/ ดังแผนภูมิต่อไปนี้
7. จังหวะเพลงกลองยาวไพรสวรรค์ หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 7 มีลีลาที่รู้สึกสบายเหมือนได้อยู่ในดินแดนแห่งสวรรค์ ใช้ประกอบการรำท่าที่ 8 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - ป๊ะ / - เพิ่ง - ป๊ะ/ - เพิ่ง – ป๊ะ/ - เพิ่ง - เพิ่ง/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/- - - บ่อม/- - - บ่อม/- - - บ่อม/ ดังแผนภูมิต่อไปนี้
8. จังหวะเพลงกลองยาวฉลองชัย หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 8 มีลีลาที่ทำให้รู้สึกเหมือนมีชัยชนะ ใช้ประกอบการรำท่าที่ 9 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - ป๊ะ/- เพิ่ง - ป๊ะ/- เพิ่ง -ป๊ะ/ - เพิ่ง – บ่อม/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ และลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/- - - บ่อม/- - - บ่อม/- - - บ่อม/
9. จังหวะเพลงกลองยาวบ้านนา หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 9 มีลีลาที่ให้รู้สึกว่าบ้านนาเรานี้ช่างมีความสุข ใช้ประกอบการรำท่าที่ 10 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียง ต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- เพิ่ง – ป๊ะ/ - เพิ่ง – เพิ่ง/ - ป๊ะ เพิ่ง ป๊ะ/ - เพิ่ง เพิ่ง เพิ่ง/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะและลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/- - - บ่อม/- - - บ่อม/ - - - บ่อม/
10. จังหวะเพลงกลองยาวกลองศึก หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 10 มีลีลาที่แสดงออกถึงความคึกคัก ฮึกเหิม และกล้าหาญชาญชัยยิ่งนัก ใช้ประกอบการรำท่าที่ 11 ของการรำกลองยาวชาว บ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - ป๊ะ / - เพิ่ง – ป๊ะ/ - - - ป๊ะ / - เพิ่ง – ป๊ะ/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/
11. จังหวะเพลงกลองยาวรื่นเริง หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 11 มีลีลาที่แสดงออกถึงความรื่นเริง และมีความสุข ใช้ประกอบการรำท่าที่ 12 ของการรำกลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - ป๊ะ/ - - - เพิ่ง/ - - - ป๊ะ/ - - - เพิ่ง/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/ ดังแผนภูมิต่อไปนี้
12. จังหวะเพลงกลองยาวชาวไทย หมายถึง เพลงตีจังหวะกลองยาวในลำดับที่ 12 มีลีลาที่แสดงออกถึงความภาคภูมิใจในความเป็นไทย ใช้ประกอบการรำท่าที่ 13 ของการรำ กลองยาวชาวบ้านต้นมะขามเทศ มีเสียงต่าง ๆ ใน 1 จังหวะ ดังนี้ /- - - ป๊ะ/ - เพิ่ง – บ่อม/ - - - ป๊ะ/ - เพิ่ง- บ่อม/ จะต้องตีเสียงดังกล่าวนี้ให้ครบ 8 จังหวะ แล้วลงจบจังหวะด้วยเสียง /- - ป๊ะ ป๊ะ/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/ - - - บ่อม/
1.เด็กและเยาวชนสามาถตีกลองยาวเป็นจัวหวะต่างๆได้
2.เด็กและเยาวชนมีความสนุกสนาน
บรรลุผลตามเป้าหมาย (3)
ประกอบด้วย
1.เด็กเยาวชน 30 คน 2.ปราญช์ชุมชน 2 คน
เด็กและเยาวชนบางคนยังไม่เข้าใจจังหวะกลองยาง
-
-