คนสร้างสุข

กรรมการ ผู้เข้าร่วมโครงการ และ กรรมการหมู่บ้าน ตัวแทนอบต.

มีคณะกรรมการร่วมทำโครงการ 15 คน และแบ่งบทบาทหน้าที่กัน

กรรมการ ผู้เข้าร่วมโครงการ และ กรรมการหมู่บ้าน ตัวแทนอบต.

ชาวบ้านที่เป็นผู้ชายร่วมกันใช้วิธีลงแขกในการร่วมกันจัดกิจกรรมปลูกรั้วไม้สุขภาพซึ่งนำมาปลูกได้เฉพาะไม้ที่จัดซื้อ มา ส่วนไม้มะขามที่เพาะกล้าไว้ยังโตไม่พอ จึงนัดกันมาปลูกระรั้วต่อเนื่องในครั้งต่อไปบรรยากาศในการทำกิจกรรมสนุกสนาน ไม่ร้อน ฝนฟ้าเป็นใจ แต่เนื่องจากผู้มาร่วมกิจกรรมน้อย และเวลามืดค่ำเสียก่อน จึงนัดกันมาปลูกเพิ่มเดือนละครั้งเพื่อให้กล้าที่เพาะชำไว้โตพอ โดยใช้งบประมาณ ในกิจกรรมนี้ดำเนินการ

ผู้เข้าร่วมโครงการ ปราชญ์ชาวบ้านจำนวน 30 คน

จากการร่วมกันจัดทำสวนสุขภาพตามแผนที่วางจะมีการนำภูมืปัญญามาประยุกต์ใช้ในสวนภูมิปัญญาเที่เกี่ยวข้องกับการดูแลสุขภาพเช่น คอกเวียนกระต้นกล้ามเนื้อ ลานนวดเท้าจากกะลามะะพร้าวหรือลูกจากแก่ จักรยานปั่นน้ำรดผัก ราวเดี่ยว ราวคู่ รอกดึง  ตุ้มยกน้ำหนัก  ในวันที่ทำกิจกรรมได้มีชาวบ้านลงแขกช่วยเหลือกันทำกิจกรรม ชาวบ้านบางคนได้เอาไม้มาช่วย เป็นที่สนใจของเด็กในชุมชนและหมู่บ้านใกล้เคียงแต่การทำสวนสุขภาพไม่สามารถเสร็จได้ในเวลาวันเดียว ที่เสร็จสมบูรณื คือราวเดี่ยว ราวคู่ ตุ้มยกน้ำหนักแต่ชาวบ้านก็นัดวันมาทำในครั้งต่อไปไห้สมเร็จดังจุดประสงค์ที่ตั้งไว้

ชาวบ้านบางไทร ปราชญชาวบ้าน จนท.อบต. กรรมการโครงการ

สรุปข้อตกลงในการจัดทำสวนภูมิปัญญาเพื่อสุขภาพของบ้านบางไทร โดยการระดมสมอง อภิปราย แล้วลงมติ  และจัดทำป้ายมาประกาศไว้ที่สวนภูมิปัญญา มีข้อตกลงดังนี้ 1. ที่ดินที่ใช้เป็นสถานที่จัดทำสวนภูมิปัญญานี้ได้รับบริจาคให้ใช้ประโยชน์โดย นส.เสาวนีย์  ศรีต้า สมาชิก อบต.บ้านบางไทร 2. สวนภูมิปัญญาและอุปกรณ์ สิ่งของต่างๆ เป็นสมบัติของบ้านบางไทร ห้ามมิให้ผู้ใดนำออกจากบริเวณสวนภูมิปัญญา 3. บริเวณสวนภูมิปัญญามีวัตถุประสงค์จัดทำขึ้นเพื่อสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นบ้านบางไทร 4. สถานที่นี้เป็นเขตปลอดบุหรี่-สุราตามนโยบายการคุ้มครองสุขภาพ และห้ามนำสารเสพติดให้โทษเข้ามาในบริเวณสวนภูมิปัญญา 5. สวนภูมิปัญญา เป็นสวนสุขภาพ จัดทำขึ้นโดยชาวบางไทรเพื่อประโยชน์ทางสุขภาพและกิจกรรมที่เกี่ยวข้องของบ้านบางไทร 6. หลังทำกิจกรรมชุมชน ให้ผู้จัดหรือผู้ขออนุญาตจัดกิจกรรมแต่ละครั้ง รับผิดชอบในการเก้บกวาดให้เรียบร้อย 7.สถานที่นี้เป็นสวนสุขภาพ โปรดจงช่วยรักษาความสะอาด ไม่ทิ้งขยะ หรือนำสัตว์มาเลี้ยง ปล่อย 8.กรณีที่มีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงมติข้อตกลงให้ใช้ที่ประชุมกรรมการหมู่บ้านในการลงมติ 9. สวนภูมิปัญญาบ้านบางไทร รับบริจาคอุปกรณ์เครื่องมือ ในอดีตที่สะท้อนภูมิปัญญาพื้นบ้านโดยแจ้งความจำนงค์ที่ผู้ใหญ่บ้านได้ตลอดเวลา

กรรมการ ผู้เข้าร่วมโครงการ และ กรรมการหมู่บ้าน ตัวแทนอบต.

นายประสิทธิ นาคแก้ว และนายอุดร  สมาชิกอบต. เป็นผู้ให้ข้อมูล และร่วมกันอภิปรายปัญหาการดูแลคูคลองในบ้านบางไทร และแนวทางการดูแลดังนี้ สภาพปัญหาคลองแห้ง เกิดจาก 1. การทำนาปรัง(ข้าวสั้น) ปีละ 2-3 ครั้ง ของครัวเรืทอน ต่างๆ จำนวน 15 ครัวเรือน มีจำนวนที่นา ประมาณ 200 ไร่  ต้องสูบน้ำจากคลอง บางไทร เข้าคูนา 2. การจัดตั้งฝายเหมืองกั้นน้ำเค็มของกรมชลประทาน เพื่อแก้ปัญหาน้ำเค็มหนุน ทำให้ ผักบุ้ง ผักกะเฉด หญ้าริมคลอง ขึ้นชุกชุม ไม่ตายเน่าโดยธรรมชาติเดิมแต่ก่อนจะตายเมื่อน้ำเค็มขึ้น 3. สภาพภูมือากาศทั้วประเทศแห้งแล้งต่อเนื่องยาวนานเกิน 8 เดือน ซึ่งทำให้ขาดน้ำในลำคลอง จากผลดังกล่าว ทำให้เกิดปัญหาตามมาคือ 1. อาชีพที่เคยรับจ้างเช่น เรือจ้าง หาปลาเร่ขาย พายเรือเร่ขายผักบุ่ง สมัยก่อน หายไป 2. จากที่เคยอุดมด้วยปลาสองน้ำเช่น ปลาสวาย ปลากด ปลากะพง ปูดำ กุ้มก้ามกรามแม่น้ำ หายไป ปลาน้ำจืดพันธุ์ต่างๆหายไป ความอุดมสมบูรณ์แหล่งอาหารลดลง 3.คนมีวิถีอาชีพออกทำงานนอกบ้าน การใช้แรงงานในหมู่บ้านลดลง เพราะไม่สร้างรายได้ ทำให้ขาดแรงงานในการร่วมกันดูแลบ้าน ดูแลคลอง ประเพณีการลงแขกหายไป ต่างคนต่างทำ บ้านใครบ้านมัน 4. วิถีชีวิต ประเพณีการละเล่นในคลอง สายน้ำ สมัยก่อน เช่น การตีโป่ง แข่งกัน การแข้งกระโดดน้ำ การดััดกุ้ง การซ่อนปลา สู่มปลา ไม่มีให้เห็น การขอขมาลาโทษพระแม่คงคา หายไป คงเหลือปรเพณีลอยกระทง ซึ่งยังจัดอยู่ในปัจจุบัน แต่คนมักนิยมไปเท่ียวที่อื่น ทำให้บรรยากาศเงียบเหงา การจัดการรื้อฟื้น มีแนวทางดังนี้ 1. จัดให้กิจกรรมลงแขกลอกคูคลองเป็นกิจกรรมประจำปี เดือน แปด หรือเดือยสิบเอ็ด และจัดการแข่งขันกีฬาสามัคคีประจำปีเป็นการอนุรักษ์ประเพณี และประสานสามัคคีชุมชน

กรรมการโครงการ ผู้เข้าร่วมโครงการ 50 คน

จากการพูดคุยในเวทีชาวบ้าครั้ง นี้ จัดที่ สวนภูมิปัญญา และบริเวณบ้าน นายประสิทธิ์  นาคแก้ว มีผุ้มาร่วมกิจกรรมจากในหมู่บ้าน และ พี่เลี้ยงโครงกา นายสุธรรม  แก้วประดิษฐ์ ร่วมเวทีพูดคุยด้วย โดยได้ นำเสนอผลการพัฒนาหมู่บ้านภายใต้โครงการสสส. ดังนี้ 1. คนในหมู่บ้านเกิดการเปลี่ยนแปลง ด้านความสัมพันธ์ ที่ดี สามัคคีกลมเกลี่ยวมากขึ้น ลดความขัดแย้ง ทางการเมืองท้องถิ่นในอดีต  ผู้นำในชุมชน มีการพบปะกัน ตามแผนการประชุม อย่างต่อเนื่อง ทำให้มีการปรึกาากาันเรื่องกาวางแผนพัฒนาให้เป็นชุมชนน่าอยู่ แบบไม่เป็นทางการมากขึ้น
2. สิ่งแวดล้อม เปลี่ยนแปลงในทางที่ดี ได้แก่ ครัวเรือน มีรั่ว สวยงามเป็นระเบียบเรียบร้อย มีรั้วมะขาม ชะอม โมกข์ และ เข็ม ปลูกเป้นรั้วหน้าบ้าน เพิ่มขึ้นจากก่อนทำโครงการ ร้อยละ 50
3. เกิดสวนสุขภาพที่ชุมชนร่วมคิดร่วมทำ 1 แห่ง คือ สวนภูมิปัญญาบ้านบางไทร ที่เป็นทั้งศูนย์เรียนรู้ ภูมิปัญญา พื้นบ้านและจุดประสานงานโครงการ เพื่อชุมชน ซึ่งเกิดจากความร่วมมือร่วมใจ การเสียสละ เช่น ที่ดินในการใช้สถานที่ แรงกาย แรงคิด จากช่างไม้ ลูกมือจากหนุ่มๆในหมู่บ้าน ฝีมือในการเสกสรรค์ทำป้ายของผู้ใหญ่มีชัย ดีถนอม การทำบอกเวียน และรวบรวมเครื่องมือจักรสาน ที่เคยใช้ทำมาหากิน ในอดีต ไม้จัดเก็บตกแต่ง ศาลาภูมิปัญญา โดยมี อ.สุวิทย์  สุขศรีนวล เป็นผู้รวบรวมด้านข้อมูลประกอบ 4. เกิดกลไกที่ดี ด้านวิธีการชุมนุมและประชุม โดยใช้เวทีประชุมชาวบ้านทุกเดือน ในการสื่อสาร บอกเร่องราว นัดแนะการมาพบปะประชุม และมีเวทีสภาผู้นำ ทุกเดือน ทำให้ มีการพัฒนาด้านความคิด การประสานงาน และการจัดการที่ดีขึ้น 5. เกิดความรู้ ในการพัฒนา ได้แก้ ชาวบ้าน ทั่วไป รู้ว่า ความสำเร็จในการพัฒนาชุมชนให้น่าอยู่เกิดจากความร่วมแรงร่วมใจและความมุ่งมั่นของชาวบ้าน ไม่ใช่ คำสั่งที่มาจากหน่วยงานของรัฐ เสมอ กลุ่มผู้เข้าร่วมโครงการ มีความรู้ว่าการพัฒนาที่ดี ต้องมีความต่อเนื่อง ความเข้มข้น และ ความถี่ สม่ำเสมอต่อเนื่อง และกัดไม่ปล่อย มีผู้นำที่เอาจริงเอาจัง และโปร่งใส และรู้เข้าใจ แนวคิดการสร้างสุขภาพด้วยตนเอง ในวิถีชีวิตชนบท ส่วนผู้นำ เกิดองค์ความรู้ ด้านแนวคิดการพัฒนาภายใต้เศรษฐกิจพอเพียง คุณค่าภูมิปัญญาพื้นบ้าน และตระหนักในการปลูกฝังจิตสำนึกด้านการรักษาสิ่งแวดล้อม สายน้ำ ให้คงอยู่ เป็นแหล่งน้ำอุปโภค และแหล่งพันธุ์สัตว์น้ำอย่างมั่นคง

ผู้เข้าร่วมโครงการ 25 คน และกรรมการโครงการ 15 คน

ผลสรุปการดำเนินโครงการ จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ มีดังนี้ 1. คนในหมู่บ้านเกิดการเปลี่ยนแปลง ด้านความสัมพันธ์ ที่ดี สามัคคีกลมเกลี่ยวมากขึ้น ลดความขัดแย้ง ทางการเมืองท้องถิ่นในอดีต  ผู้นำในชุมชน มีการพบปะกัน ตามแผนการประชุม อย่างต่อเนื่อง ทำให้มีการปรึกาากาันเรื่องกาวางแผนพัฒนาให้เป็นชุมชนน่าอยู่ แบบไม่เป็นทางการมากขึ้น
2. สิ่งแวดล้อม เปลี่ยนแปลงในทางที่ดี ได้แก่ ครัวเรือน มีรั่ว สวยงามเป็นระเบียบเรียบร้อย มีรั้วมะขาม ชะอม โมกข์ และ เข็ม ปลูกเป้นรั้วหน้าบ้าน เพิ่มขึ้นจากก่อนทำโครงการ ร้อยละ 50
3. เกิดสวนสุขภาพที่ชุมชนร่วมคิดร่วมทำ 1 แห่ง คือ สวนภูมิปัญญาบ้านบางไทร ที่เป็นทั้งศูนย์เรียนรู้ ภูมิปัญญา พื้นบ้านและจุดประสานงานโครงการ เพื่อชุมชน ซึ่งเกิดจากความร่วมมือร่วมใจ การเสียสละ เช่น ที่ดินในการใช้สถานที่ แรงกาย แรงคิด จากช่างไม้ ลูกมือจากหนุ่มๆในหมู่บ้าน ฝีมือในการเสกสรรค์ทำป้ายของผู้ใหญ่มีชัย ดีถนอม การทำบอกเวียน และรวบรวมเครื่องมือจักรสาน ที่เคยใช้ทำมาหากิน ในอดีต ไม้จัดเก็บตกแต่ง ศาลาภูมิปัญญา โดยมี อ.สุวิทย์  สุขศรีนวล เป็นผู้รวบรวมด้านข้อมูลประกอบ 4. เกิดกลไกที่ดี ด้านวิธีการชุมนุมและประชุม โดยใช้เวทีประชุมชาวบ้านทุกเดือน ในการสื่อสาร บอกเร่องราว นัดแนะการมาพบปะประชุม และมีเวทีสภาผู้นำ ทุกเดือน ทำให้ มีการพัฒนาด้านความคิด การประสานงาน และการจัดการที่ดีขึ้น 5. เกิดความรู้ ในการพัฒนา ได้แก้ ชาวบ้าน ทั่วไป รู้ว่า ความสำเร็จในการพัฒนาชุมชนให้น่าอยู่เกิดจากความร่วมแรงร่วมใจและความมุ่งมั่นของชาวบ้าน ไม่ใช่ คำสั่งที่มาจากหน่วยงานของรัฐ เสมอ กลุ่มผู้เข้าร่วมโครงการ มีความรู้ว่าการพัฒนาที่ดี ต้องมีความต่อเนื่อง ความเข้มข้น และ ความถี่ สม่ำเสมอต่อเนื่อง และกัดไม่ปล่อย มีผู้นำที่เอาจริงเอาจัง และโปร่งใส และรู้เข้าใจ แนวคิดการสร้างสุขภาพด้วยตนเอง ในวิถีชีวิตชนบท ส่วนผู้นำ เกิดองค์ความรู้ ด้านแนวคิดการพัฒนาภายใต้เศรษฐกิจพอเพียง คุณค่าภูมิปัญญาพื้นบ้าน และตระหนักในการปลูกฝังจิตสำนึกด้านการรักษาสิ่งแวดล้อม สายน้ำ ให้คงอยู่ เป็นแหล่งน้ำอุปโภค และแหล่งพันธุ์สัตว์น้ำอย่างมั่นคง

เด็กนักเรียนจำนวน 30 คน ปราชญชาวบ้าน 1 คน

จากการสำรวจคลองบางไทรโดยการตรวจตราบันทึกภาพในคลอง และนำมาอภิปรายที่ศาลาบางไทร เปรียบเทียบคลองในปัจจุบัน กับในอดีต เพื่อสร้างจิตสำนึกในการร่วมอนุรักษ์คลองแก่เยาวชนกลุ่มต้นน้ำ พบว่า 1. คลองตลอดแนว 4 กม.ที่เดินเข้าไปถึง เต็มไปด้วยผักบุ้ง ผักกะเฉด และวัชชพืชขึ้นคลุมรกมาก 2. น้ำแห้งขอดคลองเป็นช่วงๆ บางช่วงมีน้ำใส เห็นปลาเล็กเช่น ปลาโทง กระกะดี่ ลูกครอกปลา สัตว์เล็กๆในคลองเช่น แมงเข้
3. มีซากต้นไม้ ขวดแก้ว วัสดุอื่นๆ บริเวณข้างคลอง ริมคลอง ที่อาจเกิดอันตรายได้ 4. ปลาชะโดมีในคลอง มาก ซึ่งไปไล่กินปลาเล็กๆหมด 5. การลอกคูคลองต้องทำต่อเนื่องและไม่ใช้เครื่องจักร เพราะทำลายริมคลอง 6. ใช้กิจกรรมลอกคูคลองให้เป็นกิจวัตรในการบำเพ็ญประโยชน์ของกลุ่มจิตอาสาในหมู่บ้าน และควรเข้าแผนพัฒนาหมู่บ้านไว้ต่อเนื่อง

เยาวชนและนักเรียน ปราชญชาวบ้าน กรรมการโครงการ

เยาวชนและนักเรียน ปราชญชาวบ้าน กรรมการโครงการ ร่วมอนุรักษ์คลองโดยการตราวจสภาพคลองบางไทร โดยการวางแผนการจัดการอนุรักษ์คลองบางไทรหลังการทำกิจกรรมลอกคูคลอง อย่างต่อเนื่อง เช่นแผนการประชุมและตรวจตราสายน้ำ การเฝ้าระวังการทำลายพันธ์สัตว์น้ำ  การให้ความรู้และการขยายเครือข่ายเยาวชนรักษ์คลองบางไทรในหมู่บ้านให้มากขึ้น เป้นต้น โดยมี อ.สุวิทย์  สุขศรีนวล ได้ เป็นผู้ประสานงาน ให้ความรู้และดูแลกลุ่มเยาวชนอย่างต่อเนื่อง ทั้งในระดับครัวเรือน และในโรงเรียนใกล้เคียง ผลสุดท้าย เกิดคลองบางไทรได้รับการสำรวจและได้รับการดุแล เกิดกลุ่มคนรักษ์คลองบางไทร 1 กลุ่ม เพื่อร่วมอนุรักษ์คลองบางไทรต่อเนื่อง