1) เพื่อร่วมกันทบทวนผลการดำเนินงานในกิจกรรมต่าง ๆ ของโครงการบ้านท่าแห้งปลอดโรค ปลดหนี้ ด้วยวิถีพอเพียง 2) เพื่อกระตุ้นให้ชาวบ้านท่าแห้งได้ตระหนักถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในชุมชน หันมาทบทวนตัวเอง ทบทวนชุมชน เพื่อให้เข้าใจถึงบริบทของชุมชน เข้าใจถึงสภาพปั
- ตัวแทนคณะกรรมการโครงการ ติดต่อประสานงานกับเครือข่ายที่เคยมาเป็นวิทยากรให้กับบ้านท่าแห้งในกิจกรรมที่ผ่านมา ได้แก่ รพ.สต. บ้านควนสวรรค์ / รพ.สมเด็จพระยุพราชฉวาง / ธกส. / ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนไม้เรียง เพื่อให้มาเป็นผู้ทรงคุณวุฒิในการจัดกิจกรรมถอดบทเรียนโครงการบ้านท่าแห้งปลอดโรค ปลดหนี้ ด้วยวิถีพอเพียงโดยได้รับการตอบรับ 1 ท่าน คือ นายปัญญา ชูศรี เจ้าหน้าที่สินเชื่อ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ สาขาฉวาง ส่วนท่านเครือข่ายกลุ่มอื่น ๆ ติดภารกิจทั้งหมดไม่สามารถมาร่วมกิจกรรมได้
- ตัวแทนคณะกรรมการโครงการ นายไกรสิทธิ์ เหมรัตนานนท์ พุดคุยกล่าวทักทายผู้เข้าร่วมกิจกรรม และแจ้งให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมทราบว่ากิจกรรมที่จัดขึ้นในวันนี้เป็นกิจกรรมสุดท้ายที่จะจัดในบ้านท่าแห้ง ขอให้พวกเราได้ช่วยกันนำความรู้ที่ได้จากโครงการมาร่วมแรงร่วมใจในการพัฒนาบ้านท่าแห้งของเราให้เข้มแข็งปลอดโรค ปลดหนี้ ตามเป้าหมายของโครงการให้ได้ จากนั้น นายกันตภณ ถาวะราภรณ์ ตัวแทนคณะกรรมการโครงการ ชี้แจงรายละเอียดการใช้จ่ายของกิจกรรมแต่ละกิจกรรม (รายละเอียดตามรายงานบันทึกการประชุม) ตลอดถึงชี้แจงรายละเอียดว่าต่อไปหลังจากเสร็จสิ้นกิจกรรมทั้งหมดของโครงการในชุมชนแล้ว ต่อจากนั้นในวันที่ 3-5 ต.ค. 59 ตัวแทนคณะกรรมการของโครงการยังต้องไปร่วมงานสร้างสุขภาคใต้ ซึ่งจัดขึ้น ณ ศูนย์ประชุมนานาชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา และในวันที่ 14-15 ต.ค. 59 ยังต้องไปปิดงบของโครงการในงวดที่ 2 ที่มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช โดยได้เน้นย้ำให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมช่วยประชาสัมพันธ์ต่อ ๆ กันไปด้วยว่างบที่เราได้รับการสนับสนุนจาก สสส. มาจัดทำโครงการที่ผ่านมาเป็นงบประมาณของแผ่นดิน สตง. อาจจะเข้ามาตรวจสอบเมื่อไหร่ก็ได้เราต้องมีความพร้อมที่จะแสดงหลักฐานให้ดูได้ตลอดเวลา ว่าพวกเราชาวบ้านท่าแห้งได้ร่วมแรงร่วมใจกันทำกิจกรรมที่ระบุไว้ในโครงการครบทุกกิจกรรมด้วยความโปร่งใส
- จากนั้นผู้ดำเนินรายการถอดบทเรียน นายกันตภณ ถาวะราภรณ์ ได้เริ่มต้นการสนทนาเพื่อถอดบทเรียนด้วยการตั้งคำถามให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ช่วยกันแสดงความคิดเห็นว่า ท่านจำได้มั้ยว่าเมื่ออดีตบ้านท่าแห้งของเราเป็นอย่างไร? แล้วปัจจุบันเป็นอย่างไร? และต่อไปในอนาคตท่านต้องการให้บ้านท่าแห้งของเราเป็นอย่างไร? เงียบกริบไม่มีเสียงตอบกลับมา ผู้ดำเนินการจึงได้ให้ตัวเทนชาวบ้านซึ่งเป็นผู้อาวุโส จะเรียกว่าเป็นปราชญ์ชาวบ้าน 2 ท่านได้ 1) นายประทีบ สโมสร ปราชญ์ชาวบ้านด้านการเกษตรและพิธีกรรมทางศาสนา2) นายทวีป มิตตะกา ปราชญ์ชาวบ้านด้านพิธีกรรมทางไสยศาสตร์ ด้านแพทย์แผนโบราณ ได้ผลัดกันเล่าให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้เห็นภาพบ้านท่าแห้งในสมัยก่อนตั้งแต่ยังไม่มีความเจริญเข้ามา ยังไม่มีถนนหนทาง ยังไม่มีไฟฟ้า ยังไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกชนิดต่าง ๆ การดำเนินชีวิตเป็นไปอย่างเรียบง่าย เต็มไปด้วยมิตรไมตรี ช่วยเหลือ แบ่งปันกัน อยู่กันแบบพี่แบบน้อง มีความรัก มีความสามัคคี การประกอบอาชีพเป็นไปด้วยอย่างถ้อยทีถ้อยอาศัย ทำนาทำไร่ก็มีการลงแขก (ซอ) ช่วยเหลือกันอย่างลงตัว ไม่ทะเลาะเบาะแว้ง ผู้คนอยู่กับวัดจึงมีจิตใจที่มีความเมตตากรุณาต่อกัน การคมนาคมไปมาหาสู่เดิมใช้ทางน้ำเป็นหลักโดยมีแม่น้ำตาปีเป็นสายหลัก แยกเข้าหมู่บ้านด้วยลำคลองเล็ก ๆ สองสาย ได้แก่ คลองพอก กับคลองน้ำหัก ซึ่งอุดมไปด้วยทรัพยากร ข้าวปลา อาหาร ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว ชาวบ้านส่วนใหญ่เป็นเกษตรกร ทำนาเป็นอาชีพหลัก ที่น่าชื่นชม คือ เป็นการทำการเกษตรแบบไม่พึ่งพาสารเคมี ปุ๋ยที่ใช้ก็เป็นปุ๋ยจากธรรมชาติ เช่น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักตามภูมิปัญญาที่สั่งสมกันมาจากบรรพบุรุษ ถ้าเป็นสมัยนี้เรียกได้ว่าเป็นเกษตรอินทรีย์ก็ว่าได้ ส่วนปัญหายาเสพติด การฉกชิงวิ่งราว ปล้น แทง ยิง รบราฆ่าฟันกันไม่มีให้เห็นมากมายเหมือนสมัยนี้ ประกอบกับผู้นำในสมัยนั้น คือ เจ้าอาวาสวัดศิลา และผู้ใหญ่บ้านที่เต็มเปี่ยมไปด้วยความเสียสละมีจิตอาสาทำงานเพื่อส่วนรวมอย่างแท้จริง มีคุณลักษณะในการเป็นผู้นำอย่างครบถ้วน เป็นศูนย์รวมใจของชาวบ้าน เกิดปัญหาอะไรสามารถแก้ปัญหาความขัดแย้งที่เกิดขึ้นได้อย่างเด็ดขาด แบบบัวไม่ช้ำน้ำไม่ขุ่น มีทักษะในการจูงใจคนให้ทำงานเพื่อส่วนรวมได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นการสร้างถนนหนทางในหมู่บ้านก็เริ่มต้นสร้างกันเองด้วยแรงงานคนทั้งสิ้น ไม่ได้รับงบประมาณสนับจากภาครัฐแม้ดีบาทเดียว เมื่อเวลาผ่านไปถนนหนทางสะดวกขึ้น แม่น้ำสายหลัก 2 สายในหมู่ก็ลดความสำคัญขาดการใช้งาน ทำให้ตื้นเขินและแห้งไปในที่สุด หมู่บ้านแห่งนี้จึงชื่อว่า "บ้านท่าแห้ง" นับแต่นั้นเป็นต้นมา เมื่อทั้งสองท่านได้เล่าเรื่องราวในอดีตจบ ก็ทำให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้เห็นถึงภาพอดีตที่มีวิถีชีวิตเรียบง่ายน่าอยู่ เอื้อเฟื้อ แบ่งปัน ช่วยเหลือเผื่อแผ่ อยู่กันเหมือนพี่เหมือนน้อง
- จากนั้นผู้ดำเนินรายการ ก็ได้ขอให้ตัวแทนของคนรุ่นหลังขึ้นมา ช่วยเล่าถึงความเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ยุคปัจจุบันว่ามีสภาพเป็นอย่างไร ก็ได้อาสาสมัคร 3 ท่าน คือ 1) นางสุญาณา สุกรี 2) นางกาญจนา สิงห์กฤตยา 3) นางกนิษฐา พรายแก้ว ร่วมกันถ่ายทอดภาพในปัจจุบันที่เริ่มเปลี่ยนไปจากอาชีพเดิมซึ่งทำนาก็ได้เปลี่ยนมาเป็นการปลูกพืชเชิงเดี่ยว พื้นที่สวนยางเริ่มบุกรุกพื้นที่นาเพิ่มขึ้น จนในปัจจุบันเกือบ 100% ก็ว่าได้มีอาชีพหลักอย่างเดียว คือ ทำสวนยางพารา นอกจากนั้นก็ปลูกผลไม้เป็นอาชีพเสริมบ้างเล็กน้อย พื้นที่ส่วนใหญ่ของบ้านท่าแห้งเป็นที่ลุ่มต่ำจึงเกิดปัญหาน้ำท่วมซ้ำซากทุกปี ๆ ละ 1-3 ครั้ง แต่โชคยังดีที่การท่วมขังของน้ำกินเวลาไม่นานนักอย่างมากนัก ประมาณ 1-5 วันน้ำก็แห้ง แต่ก็เป็นปัญหามากพอที่ทำให้ชาวบ้านไม่สามารถปลูกพืชผักสวนครัวไว้กินในครัวเรือนได้ ดังนั้นการปลูกพืชผักสวนครัว เพื่อสร้างรายได้เสริมได้เป็นไปได้ยาก ประกอบกับแหล่งน้ำส่วนใหญ่ในหมู่บ้านเป็นแหล่งน้ำที่เป็นสนิม ไม่สามารถใช้บริโภคหรืออุปโภคได้ สามารถใช้ได้เพื่อการเกษตรเท่านั้น และที่ซ้ำร้ายไปกว่านั้นเมื่อความเจริญเข้ามาในบ้านท่าแห้งจากวิถีชีวิตเกษตรปลอดภัยแบบในอดีตหายไป กลับกลายมาเป็นเกษตรเชิงเดี่ยวที่ต้องเป็นทาสสารเคมี ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า ฯลฯ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ลูกหลานมีค่านิยมไปศึกษาในเมืองหลวงหรือเมืองใหญ่ ๆ เมื่อเรียนจบก็มีครอบครัวไม่กลับมาดูแลพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย พอมีลูกก็ส่งกลับมาให้พ่อแม่เลี้ยงพอโตก็มารับไปอยู่กับตนในเมืองหลวง หรือที่อื่น ทำให้บ้านท่าแห้งเกิดการเปลี่ยนแปลงด้านโครงสร้างทางสังคม ประชากรส่วนใหญ่ที่อาศัยในบ้านท่าแห้งเป็นผู้สูงอายุ ขาดวัยแรงงาน ที่จะเป็นกำลังหลักในการประกอบอาชีพหารายได้เพื่อเลี้ยงดูครอบครัว อีกทั้งในปัจจุบันสภาพสังคมก็เปลี่ยนไปการประกอบอาชีพเต็มไปด้วยการแข่งขัน เร่งรีบ ชิงดีชิงเด่น เน้นผลผลิตและรายได้เป็นตัวตั้ง ไม่คำนึงถึงผลกระทบต่อจิตใจ ผู้คนห่างใจจากศาสนาทำให้จิตใจโหดเหี้ยม ขาดความเมตตา ปราณี จึงทำให้เกิดความเครียดสะสม ประกอบกับอาหารการกินก็เปลี่ยนไป เต็มไปด้วยอาหารขยะ เน้นกินอยู่ตามกระแสสังคมที่เป็นทาสการโฆษณา และสังคมของโลกแห่งทุนนิยมจึงทำให้วิถีชีวิตของพี่น้องเปลี่ยนไป เต็มไปด้วยความเครียด พฤติกรรมการกินอาหารสำเร็จรูป/อาหารแปรรูปซึ่งเต็มไปด้วยสารเคมี รับประทานผักและผลไม้ไม่เพียงพอ ขาดการออกกำลังกายจึงทำให้ร่างกายเกิดโรคเรื้อรังมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ก็มีแนวโน้มเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งเมื่อไม่นานมานี้เองเกิดภาวะราคายางตกต่ำลงมาอย่างมากจากที่เคยขายน้ำยางได้สูงสุดถึง กก. ละ 180 บาท ปรับตัวลดลงมาเหลือแค่ 40-50 บาท ในเวลาอันรวดเร็ว ทำให้เกิดปัญหาหนี้สิน เนื่องจากรายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย ประกอบกับมีภาระหนี้สินเดิมอยู่จำนวนมากตอนราคายางดีก็สามารถผ่อนส่งได้ แต่เมื่อราคายางตกต่ำก็ไม่มีปัญญาส่ง จึงกลายเป็นหนี้เสียอัตราดอกเบี้ยก็สูงขึ้น ทำให้เกิดความเครียดอีกทางหนี่ง บางรายแก้ปัญหาด้วยวิธีไปกู้หนี้นอกระบบ จนในที่สุดไม่มีทางออก ครอบครัวแตกแยกไปเลยก็มี นอกเหนือจากนั้นยังมีประเด็นสำคัญอีกประเด็นหนึ่งคือ ในปัจจุบันชาวบ้านเกิดความขัดแย้ง เกิดความแตกแยก ขาดความสามัคคี สอบถามดูส่วนใหญ่ก็ตอบเป็นเสีบงเดียวกันว่าเป็นเพราะปัญหาการเมืองระดับท้องถิ่นทำให้ชาวบ้านเกิดความขัดแย้ง ซึ่ีงเป็นความขัดแย้งที่มองไม่เห็นจุดจบ ซึ่งผลกระทบที่เกิดขึ้นและชาวบ้านทุกคนสัมผัสได้ คือ บ้านท่าแห้งขาดการพัฒนา เนื่องจากชุมชนอ่อนแอมาอย่างต่อเนื่อง
- จากนั้นเมื่อผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้เห็นถึงภาพสังคมในอดีตที่เรียบง่าย ไม่สะดวกสบายเท่าไรนัก แต่ก็มีความสุข จนมาถึงสังคมในปัจจุบันเต็มไปด้วยการแข่งขัน เน้นผลผลิต เอาเงินเป็นที่ตั้ง จึงเต็มไปด้วยความเครียด ไม่มีเวลาออกกำลังกาย กินอยู่ห่างไกลธรรมชาติ ตกเป็นทาสนิยมบริโภคอาหารขยะแบบสังคมตะวันตกเนื่องจากการโฆษณา เมื่อถามให้ทุกคนเลือกวิถีชีวิตว่าต้องการชีวิตแบบไหน ? ก็ตอบเป็นเสียงเดียวกันว่าวิถีชีวิตแบบเดิมดีกว่า มีความสุขมากกว่า แต่น่าจะทำไม่ได้ถ้าจะไปให้กินให้อยู่แบบนั้น
- จากนั้นผู้ดำเนินรายการถอดบทเรียนก็ได้ตั้งคำถามให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมร่วมกันแสดงความคิดว่า ในอนาคตถ้าเลือกได้ต้องการให้บ้านท่าแห้งของเราเป็นแบบไหน เพราะนั่นคืออนาคตของลูกหลานของเรา อนาคตของพวกเราที่จะใช้ชีวิตที่เหลือยู่อย่างไร ผู้เข้าร่วมกิจกรรมส่วนใหญ่ก็มีความคิดเห็นไปในทิศทางเดียวกันว่า อยากให้ชาวบ้านรักและช่วยเหลือกันเหมือนในอดีต อยากให้สภาพสังคมเป็นเหมือนในอดีตเต็มไปด้วยการแบ่งปัน ถ้อยทีถ้อยอาศัยกัน อยู่กันเหมือนพี่เหมือนน้อง แต่คงจะเป็นไปไม่ได้ จะให้กลับไปมีชีวิตแบบอดีตก็คงไม่ได้ ดังนั้นเรามีความเห็นตรงกันหรือไม่ว่า ถ้าเราอยากจะให้บ้านท่าแห้งของเราเปลี่ยนเป็นชุมชนที่เข้มแข็ง อันดับแรกต้องพึ่งพาตนเองได้ สุขภาพดี ไม่มีหนี้สิน ผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกคนเห็นด้วย ถ้าอย่างนั้นเราลองมาช่วยกันระดมสมองช่วยกันคิดว่า ตั้งสติ ช่วยกันทบทวนว่ากิจกรรมในโครงการบ้านท่าแห้งปลอดโรค ปลดหนี้ ด้วยวิถีพอเพียง พอที่จะเป็นทางออกให้กับพวกเราได้หรือไม่ พวกเราได้เรียนรู้อะไรบ้างจากโครงการนี้
- จากนั้นผู้ดำเนินรายการให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมช่วยกันจากกิจกรรมในโครงการ ซึ่งมีแนวทางการแก้ปัญหาที่จะทำให้ชุมชนเข้มแข็งได้มี 2 แนวทางหลัก ๆ คือ เพิ่มรายได้ ลดรายได้ การดูแลสุขภาพตนเองและสมาชิกในครอบครัวให้แข็งแรง โดยแต่ละครัวเรือนต้องมีเครื่องมือที่สำคัญและขาดไม่ได้ คือ การทำบัญชีครัวเรือน บริหารจัดการรายได้ให้เพียงพอกับค่าใช้จ่าย มีการวางแผนการออมเพื่ออนาคตของครอบครัว เมื่อไม่มีปัญหาด้านเศรษฐกิจก็จะทำให้ครอบครัวมีความสุข เมื่อมาพิจารณารายละเอียดในกิจกรรมลดรายจ่าย/เพิ่มรายได้ ในโครงการพอสรุปได้ดังนี้ 1) การรวมกลุ่มทำสบู่เหลว สบู่ก้อน น้ำยาล้างจาน น้ำยาเอนกประสงค์ น้ำยาปรับผ้านุ่ม น้ำยาซักผ้า ยาสระผม ใช้เองลดรายจ่าย ทำจำหน่ายเพิ่มรายได้ 2) การรวมกลุ่มทำเกษตรอินทรีย์ ทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสด ใช้แทนปุ๋ยเคมี ทำน้ำหมักบำรุงพืช ป้องกันศัตรูพืช ฆ่าวัชพิช เพื่อลดต้นทุนด้านการเกษตร ลดรายจ่ายในการรักษาและดูแลสุขภาพ ทำจำหน่ายเพิ่มรายได้ 3) การทำบัญชีครัวเรือน เมื่อเราทำบัญชีครัวเรือนเป็นประจำ จะฝึกนิสัยการคิดก่อนใช้ ไม่ใช้จ่ายฟุ่มเฟือย มีการวางแผนการใช้จ่าย ฝึกนิสัยการออม 4) การรวมกลุ่มจักสานของใช้ เป็นการลดรายได้ไม่ต้องซื้อของใช้ เช่น ตะกร้า กระบุง ที่ใส่ของ เนื่องจากสามารถทำได้เอง พอฝีมือดีก็สามารถทำจำหน่ายได้5) การรวมกลุ่มเลี้ยงปลา อาจนำมาบริโภคเองลดรายจ่ายในครัวเรือน อาจจำหน่ายเป็นอาชีพเสริม หรือแปรรูปก่อนจำหน่ายกำไรเพิ่มขึ้น6) การรวมกลุ่มปลูกผักสวนครัวปลอดสารพิษ ปลูกกินเองลดรายจ่าย ลดรายจ่ายในการดูแลสุขภาพ หากเหลือจำหน่ายเป็นรายได้เสริม7) การรวมกลุ่มเลี้ยงโค เพื่อเป็นอาชีพเสริม
การรวมกลุ่มออกกำลังกาย เป็นลดรายจ่ายในครัวเรือนด้านการดูแลสุขภาพ ไม่เป็นภาระให้ลูกหลาน ถ้าสุขภาพดีสามารถทำงานหารายได้มาเลี้ยงดูครอบครัวได้มากขึ้น - ช่วงท้ายของกิจกรรมได้ให้ผู้ทรงคุณวุฒิ คือ นายปัญญาชูศรี ตำแหน่งเจ้าหน้าที่สินเชื่อ ธกส. สาขาฉวาง มาสรุปแนวทางการเรียนรู้จากกิจกรรมในโครงการว่าเป็นแนวทางที่ดี ส่งเสริมให้ชาวบ้านเริ่มต้นด้วยการจับเข่าคุยกัน เป็นการทบทวนชีวิตที่ผ่านมา บริบทของชุมชน ว่าเป็นอย่างไร ทราบว่ามีการเก็บข้อมูลด้านรายได้/หนี้สินของแต่ละครัวเรือน มีการเก็บข้อมูลด้านสุขภาพเบื้องต้นของแต่ครัวเรือน ซึ่งตรงนั้นเป็นฐานข้อมูลที่มีความสำคัญในการพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็งทำให้เราทราบต้นทุนของแต่ละครัวเรือน เราต้องมีสติรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงของสังคม เพราะการเปลี่ยนแปลงในโลกปัจจุบันเป็นการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว และรุนแรง หากไม่มีภูมิคุ้มกันก็จะตกเป็นเหยื่อของสิ่งต่างๆ ได้ง่ายไม่ว่าตกเป็นเหยือของเทคโนโลยี ตกเป็นเหยื่อของการค้าสมัยใหม่ ติดยี่ห้อ มีค่านิยมที่ฟุ่มเฟือย ขาดความยั้งคิดในการใช้ชีวิต วันนี้ชาวบ้านท่าแห้งควรต้องกลับไปใช้วิถีชีวิตแบบเดิม ๆ เหมือนในอดีตให้มากที่สุด โดยกล่าวถึงปัจจัยที่ก่อให้เกิดชุมชนที่เข้มแข็ง ดังนี้ 1) ผู้นำ ต้องอาสามาเป็นแกนนำในการขับเคลื่อนชุมชน ไม่จำเป็นต้องมีมากมายหลายคน แต่ต้องมีความตั้งใจจริง และชาวบ้านต้องให้ความร่วมมือ 2) การรวมกลุ่มอาชีพ เพื่อเป็นช่องทางในการสร้างรายได้เสริม ควรมีการจดทะเบียนให้ถูกต้องตามกฎหมาย ในบ้านท่าแห้งอาจจะล้อตามกิจกรรมในโครงการ เช่น กลุ่มทำปุ๋ย กลุ่มจักสาน กลุ่มลดค่าใช้จ่ายในครัวเรือน กลุ่มเลี้ยงปลา กลุ่มเลี้ยงโค เป็นต้น 3) จัดตั้งกลุ่มทางการเงิน เพื่อส่งเสริมให้เกิดการออม และเป็นแหล่งทุนในชุมชน4) รวบรวมและจัดตั้งศูนย์ข้อมูลของชุมชน 5) รวมรวมและยกย่องปราชญ์ชาวบ้านในชุมชน6) ส่งเสริมการใช้ชีวิตตามแนว ศก. พอเพียง เบื้องต้นลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ส่งเสริมการออม อยู่อย่างพอเพียง ไม่อ่อนไหวไปตามกระแสสังคม ต้องเรียนรู้ตลอดชีวิตเพื่อจะได้มีปัญญามาสร้างภูมิคุ้มกันตัวเอง ที่สำคัญต้องอยู่บนหลักเหตุผลและมีคุณธรรม 7) ต้องมีการสืบทอดศิลปวัฒนธรรม ประเพณีที่ดีงามจากบรรพบุรุษไม่ให้สูญหาย8) จัดการลดหนี้สินภาคครัวเรือน10) วิเคราะห์ SWOT จุดแข็ง/จุดอ่อน โอกาส/อุปสรรค
- จากนั้นให้พี่ปัญญา ช่วยตัดสินตะกร้าที่ชาวบ้านลงมือทำด้วยตัวเองเพื่อรับรางวัล ซึ่งแบ่งเป็น 2 ประเภท 1) ประเภทสวยงาม 2 รางวัล ซึ่งได้แก่ นางกนิษฐา พรายแก้ว และนางสาลี่ ดวงมณี2) ประเภทความคิด 2 รางวัล ได้แก่ นายวัชรพงษ์ ไม้ลุ่ย และนางเกษมสุข นพ รางวัลที่ผู้ชนะได้รับเป็นชุดสำเร็จรูปสำหรับทำน้ำยาปรับผ้านุ่ม น้ำยาซักผ้า และสบู่ก้อน
- จากนั้นนายไกรสิทธิ์ เหมรัตนานนท์ ในฐานะผู้รับผิดชอบโครงการกล่าวขอบคุณพี่ปัญญา และกล่าวขอบคุณผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกท่าน
- นายกันตภณ ถาวะราภรณ์ ตัวแทนคณะกรรมการโครงการ 1) แจ้งให้ชาวบ้านไปรับปุ๋ยหมักที่ได้ทำร่วมกันไว้ ครัวเรือนละ 1 กระสอบ และในโอกาสต่อไปทางคณะกรรมการโครงการจะแจ้งให้ทราบเกี่ยวกับการรับน้ำหมักสูตรต่าง ๆ ที่ได้ร่วมทำกันไว้เช่นกัน โดยจะแจ้งผ่านทางผู้ที่เข้าร่วมกิจกรรมเต้นแอโรบิค 2) แจ้งให้ชาวบ้านลงชื่อเพื่อรับ พด.1/ พด.2/ พด.3 /พด.7 คนละ 3 ซอง เนื่องจากได้รับการสนับสนุนมาจากสถานีพัฒนาที่ดิน จ.นครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นหน่วยงานที่สนับสนุนให้ชาวบ้านเปลี่ยนจากการทำเกษตรแบบพึ่งพาสารเคมี มาเป็นเกษตรอินทรีย์ ไม่ใช้สารเคมี เพื่อลดผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับสุขภาพ และระบบนิเวศน์ อีกทั้งยังสามารถลดต้นทุนในการทำการเกษตรได้เป็นอย่างดี
บรรลุผลตามเป้าหมาย (3)
ประกอบด้วย
- เพื่อรวมกลุ่มเรียนรู้แนวคิดเกษตรอินทรีย์ด้วยวิถีพอเพียง - เพื่อเรียนรู้การทำปุ๋ยพืชสด และฝึกปฏิบัติการทำปุ๋ยหมัก และน้ำหมักชีวภาพ
- ผลผลิต : ผู้เข้าร่วมกิจกรรม จำนวน 100 คน สามารถเข้าใจถึงแนวคิดทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียง และหลักการในการทำเกษตรอินทรีย์ นอกจากนั้นยังสามารถเรียนรู้และเข้าใจ ตลอดจนสามารถทำปุ๋ยหมักและน้ำหมักได้ด้วยตัวเอง
- ผลลัพธ์ : 1) ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเข้าใจแนวคิดหลักการของทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดำริของในหลวง 2) ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเข้าใจแนวคิดของเกษตรอินทรีย์ ซึ่งเป็นการทำเกษตรแบบยั่งยืน 3) ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเข้าใจผลกระทบของการใช้สารเคมีในการทำเกษตร 4) ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเข้าใจถึงประโยชน์ของการลดการใช้สารเคมีในการทำเกษตร 5) ผู้เข้าร่วมกิจกรรมสามารถเรียนรู้และเข้าใจวิธีการทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสด และน้ำหมักสูตรต่าง ๆ เพื่อใช้ในการทำเกษตรอินทรีย์ 6) ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเกิดสายสัมพันธ์ที่ดีในการทำงาน และเกิดความสุขในการทำงานเพื่อส่วนรวม 7) เกิดเครือข่ายด้านการเกษตรอินทรีย์กับวิทยากร นายขจร ทิพาพงศ์ คณะกรรมการ และแกนนำชุมชนเกิดการเรียนรู้และเข้าใจธรรมชาติของการทำงานส่วนรวมเพื่อพัฒนาชุมชนเพิ่มขึ้น
บรรลุผลตามเป้าหมาย (3)
ประกอบด้วย
1) ส่งเสริมให้สามาชิกในชุมชนรักการออกกำลังกาย และส่งเสริมให้สมาชิกในชุมชนมีสุขภาพดีปราศจากโรคเรื้อรัง2) นำข้อมูลด้านสุขภาพของชาวบ้านท่าแห้งมาเปรียบผลที่ได้จากการจัดกิจกรรมออกกำลังกายในแต่ละช่วงเวลา
**ผลผลิต : มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายอย่างน้อย 30 คน **ยอดวันจัดกิจกรรมออกกำลังกายสะสม - ช่วงที่ 1 รวม 24 วัน - ช่วงที่ 2 รวม 27 วัน - ช่วงที่ 3 รวม 26 วัน - ช่วงที่ 4 รวม 29 ครั้ง รวมจำนวนวันสะสม 24+27+26+29=106 วัน (เป้าหมายอย่างน้อย 100 วัน)
**ผลลัพธ์ : 1) ชาวบ้านเข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายอย่างมีความสุข เต็มเปี่ยมไปด้วยรอยยิ้ม มีชีวิตชีวา โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ซึ่งเดิมอยู่ในบ้านตามลำพังไปวัน ๆ 2) ชาวบ้านมีพฤติกรรมในการออกกำลังกายที่เปลี่ยนไป จากเดิมที่ไม่เคยออกกำลังกาย หรือออกกำลังกายแต่ไม่สม่ำเสมอ ก็จะเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่ดีขึ้น จะเข้าใจถึงความสำคัญของการออกกำลังกายว่ามีผลดีต่อสุขภาพหรือต่ออาการของโรคเรื้อรังที่เป็นอยู่อย่างไรบ้าง มีการชักชวนกันปากต่อปากให้เข้าร่วมกิจกรรมอย่างสมัครใจ 3) นอกจากนี้ทางคณะกรรมการโครงการพยายามที่จะเปิดโอกาสให้ชาวบ้านได้ลองออกกำลังกายแบบใหม่บ้าง เช่น มีการใช้ไม้พลองประกอบการเต้นแอโรบิค เป็นต้น จากการจัดกิจกรรมที่ผ่านมาทุกครั้งในวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ ในบางสัปดาห์ได้มีการเพิ่มวันออกกำลังกายเป็น 4-5 วัน 4) เกิดการเชื่อมโยงเครือข่ายด้านสุขภาพภายในตำบลนาแว ได้มีการร่วมกันไปออกำลังกายในสถานที่ต่าง ๆ ทำให้เกิดกลุ่มออกกำลังกายของตำบลนาแวขึ้นเมื่อมีกิจรรมกรรมส่วนรวมขึ้นในวันสำคัญต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมที่จัดขึ้นในวัด โรงเรียน หรือกิจกรรมวันในสำคัญต่าง ๆเช่น วันแม่ วันพ่อแห่งชาติ ก็รวมตัวกันไปร่วมกิจกรรม ด้วยการเต้นแอโรบิคโชว์ความพร้อมเพรียงให้ผู้คนบ้านใกล้เรือนเคียงได้ประจักษ์ เป็นเพิ่มสีสันให้กิจกรรมต่าง ๆ ที่จัดขึ้นในตำบลนาแวได้เป็นอย่างดีทีเดียว 5) ชาวบ้านที่เข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายมีความรัก สามัคคีกันมากขึ้นกว่าเดิม 6) ในวันที่จัดกิจกรรมออกำลังกาย เป็นช่วงเวลาที่สามารถประชาสัมพันธ์ข่าวสารต่าง ๆ ให้ชาวบ้านได้รับรู้ ไม่ว่าจะเป็นข่าวสารทางราชการ ข่าวสารของโครงการ สสส. ข่าวสารด้านสังคม งานศพ งานบวช งานแต่งงาน ตลอดจนกิจกรรมอื่น ๆ 7) ชาวบ้านสามารถใช้สถานที่จัดกิจกรรมออกำลังกายมาเป็นสถานที่จำหน่ายผลิตภัณฑ์ด้านการเกษตร ตลอดจนสินค้าอื่น ๆ ที่มีในชุมชน เกิดสายสัมพันธ์ที่ดีระหว่างชาวบ้านท่าแห้งกับชาวบ้านในหมู่บ้านใกล้เคียงที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนมาออกกำลังกายร่วมกัน 9) เกิดการเชื่อมโยงเครือข่ายด้านต่าง ๆ ในบ้านท่าแห้งและชุมชนใกล้เคียง มีการแบ่งปัน มีการช่วยเหลือกันมากขึ้น 10) ลดความรุนแรงของความขัดแย้งที่มีอยู่เดิมในบ้านท่าแห้ง หันหน้ามาพูดคุยกันมากขึ้น ฟังกันมากขึ้น 11) เกิดแกนนำและสมาชิกของกลุ่มออกำลังกายเพิ่มขึ้น 12) เยาวชนรุ่นใหม่เข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายเพิ่มขึ้น และมีแววว่าสามารถเป็นผู้นำเต้นแอโรบิคได้ในอนาคต 13) หลังจากวันที่ 4 ก.ย. 59 เป็นวันสิ้นสุดกิจกรรมออกกำลังกายในวันที่กำนหดไว้ในโครงการบ้านท่าแห้งปลอดโรค ปลดหนี้ ด้วยวิถีพอเพียงเแล้วก็ตาม ขณะที่บันทึกผลลัพธ์ขณะนี้เป็นวันที่ 8 ต.ค. 59 กิจกรรมออกกำลังกายของกลุ่มรักษ์สุขภาพของชาวบ้านท่าแห้งก็ยังดำเนินต่อไป แม้ช่วงนี้สภาพอากาศไม่ค่อยเอื้ออำนวยก็ตาม จึงพอจะสรุปผลลัพธ์ที่เกิดจากกิจกรรมดังกล่าวได้ว่า ชาวบ้านท่าแห้งที่เข้าร่วมกิจกรรมในโครงการ ฯ ส่วนหนึ่งสามารถปรับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพให้ห่างไกลจากโรคเรื้อรังได้ดีขึ้น หันมาให้ความสำคัญกับการออกกำลังกายจนเป็นพฤติกรรมด้านบวกซึ่งเป็นกลไกสำคัญที่จะทำให้พวกเขามีสุขภาพดีห่างไกลจากโรคเรื้อรัง ฯลฯ
บรรลุผลมากกว่าเป้าหมาย (4)
ประกอบด้วย
1) ส่งเสริมให้สามาชิกในชุมชนรักการออกกำลังกาย และส่งเสริมให้สมาชิกในชุมชนมีสุขภาพดีปราศจากโรคเรื้อรัง2) นำข้อมูลด้านสุขภาพของชาวบ้านท่าแห้งมาเปรียบผลที่ได้จากการจัดกิจกรรมออกกำลังกายในแต่ละช่วงเวลา
ผลผลิต : มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายอย่างน้อย 30 คน **ยอดวันจัดกิจกรรมออกกำลังกายสะสม - ช่วงที่ 1 รวม 24 วัน - ช่วงที่ 2 รวม 27 วัน - ช่วงที่ 3 รวม 26 วัน รวมจำนวนวันสะสม 24+27+26=77 วัน (เป้าหมายอย่างน้อย 100 วัน) ผลลัพธ์ : 1) ชาวบ้านเข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายอย่างมีความสุข เต็มเปี่ยมไปด้วยรอยยิ้ม มีชีวิตชีวา โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ซึ่งเดิมอยู่ในบ้านตามลำพังไปวัน ๆ 2) ชาวบ้านมีพฤติกรรมในการออกกำลังกายที่เปลี่ยนไป จากเดิมที่ไม่เคยออกกำลังกาย หรือออกกำลังกายแต่ไม่สม่ำเสมอ ก็จะเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่ดีขึ้น จะเข้าใจถึงความสำคัญของการออกกำลังกายว่ามีผลดีต่อสุขภาพหรือต่ออาการของโรคเรื้อรังที่เป็นอยู่อย่างไรบ้าง มีการชักชวนกันปากต่อปากให้เข้าร่วมกิจกรรมอย่างสมัครใจ 3) นอกจากนี้ทางคณะกรรมการโครงการพยายามที่จะเปิดโอกาสให้ชาวบ้านได้ลองออกกำลังกายแบบใหม่บ้าง เช่น มีการใช้ไม้พลองประกอบการเต้นแอโรบิค เป็นต้น จากการจัดกิจกรรมที่ผ่านมาทุกครั้งในวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ ในบางสัปดาห์ได้มีการเพิ่มวันออกกำลังกายเป็น 4-5 วัน 4) เกิดการเชื่อมโยงเครือข่ายด้านสุขภาพภายในตำบลนาแว ได้มีการร่วมกันไปออกำลังกายในสถานที่ต่าง ๆ ทำให้เกิดกลุ่มออกกำลังกายของตำบลนาแวขึ้นเมื่อมีกิจรรมกรรมส่วนรวมขึ้นในวันสำคัญต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมที่จัดขึ้นในวัด โรงเรียน หรือกิจกรรมวันในสำคัญต่าง ๆเช่น วันแม่ วันพ่อแห่งชาติ ก็รวมตัวกันไปร่วมกิจกรรม ด้วยการเต้นแอโรบิคโชว์ความพร้อมเพรียงให้ผู้คนบ้านใกล้เรือนเคียงได้ประจักษ์ เป็นเพิ่มสีสันให้กิจกรรมต่าง ๆ ที่จัดขึ้นในตำบลนาแวได้เป็นอย่างดีทีเดียว 5) ชาวบ้านที่เข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายมีความรัก สามัคคีกันมากขึ้นกว่าเดิม 6) ในวันที่จัดกิจกรรมออกำลังกาย เป็นช่วงเวลาที่สามารถประชาสัมพันธ์ข่าวสารต่าง ๆ ให้ชาวบ้านได้รับรู้ ไม่ว่าจะเป็นข่าวสารทางราชการ ข่าวสารของโครงการ สสส. ข่าวสารด้านสังคม งานศพ งานบวช งานแต่งงาน ตลอดจนกิจกรรมอื่น ๆ 7) ชาวบ้านสามารถใช้สถานที่จัดกิจกรรมออกำลังกายมาเป็นสถานที่จำหน่ายผลิตภัณฑ์ด้านการเกษตร ตลอดจนสินค้าอื่น ๆ ที่มีในชุมชน เกิดสายสัมพันธ์ที่ดีระหว่างชาวบ้านท่าแห้งกับชาวบ้านในหมู่บ้านใกล้เคียงที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนมาออกกำลังกายร่วมกัน 9) เกิดการเชื่อมโยงเครือข่ายด้านต่าง ๆ ในบ้านท่าแห้งและชุมชนใกล้เคียง มีการแบ่งปัน มีการช่วยเหลือกันมากขึ้น 10) ลดความรุนแรงของความขัดแย้งที่มีอยู่เดิมในบ้านท่าแห้ง หันหน้ามาพูดคุยกันมากขึ้น ฟังกันมากขึ้น 11) เกิดแกนนำและสมาชิกของกลุ่มออกำลังกายเพิ่มขึ้น 12) เยาวชนรุ่นใหม่เข้าร่วมกิจกรรมออกกำลังกายเพิ่มขึ้น และมีแววสามารถเป็นผู้นำเต้นแอโรบิคได้ในอนาคต ฯลฯ
บรรลุผลมากกว่าเป้าหมาย (4)
ประกอบด้วย