คนสร้างสุข

จากผลการสำรวจพฤติกรรมด้านสุขภาพของประชากรในปี 2564 ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า ประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป จำนวนทั้งสิ้น 57 ล้านคน พบ ผู้สูบบุหรี่ 9.9 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 17.4 ซึ่งมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องเมื่อเปรียบเทียบจากปี 2560 ซึ่งสูงถึงร้อยละ 19.1 บุหรี่เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่คุกคามชีวิตของประชาชนจากโรคมะเร็งซึ่งเป็นสาเหตุการตายอันดับ 1ในชายหญิงในควันบุหรี่มีสารก่อมะเร็งมากกว่า 70ชนิดควันบุหรี่ก่อให้เกิดผลเสียแก่สุขภาพของผู้สูบบุหรี่และผู้ไม่สูบแต่ได้รับควันบุหรี่เป็นปัจจัยก่อมะเร็งปอดมะเร็งกล่องเสียงโรคหลอดเลือดหัวใจตีบโรคหอบหืด ภูมิแพ้และโรคอื่นๆมากมาย
หลังจากนำปัญหาทั้งหมดของชุมชนมาร่วมปรึกษาหารือกัน วิเคราะห์ปัญหาชุมชน โดยใช้เครื่องมือ ต้นไม้ปัญหา เพื่อให้คณะทำงานได้ทบทวนสถานการณ์ปัญหาทั้งหมดของชุมชนปัจจัยที่จะมาหนุนเสริมให้การแก้ปัญหานั้นสามารถแก้ไขได้ และปัจจัยที่จะเป็นอุปสรรคที่จะทำให้ปัญหานั้นสามารถแก้ไขได้ ซึ่งคณะทำงานได้ดำเนินการตามกระบวนการแล้วเห็นร่วมกันว่าควรนำเอาปัญหาการสูบบุหรี่และยาสูบในกลุ่มประชาชนในชุมชนนอกค่ายนั้นมีปริมาณการสูบที่จำนวนเยอะ จากการสำรวจคนในชุมชนส่วนใหญ่จะมีพฤติกรรมการสูบบุหรี่เกือบทุกครัวเรือน เนื่องด้วยภายในชุมชนมี ร้านค้าที่ขายบุหรี่และยาสูบ ราคาถูกจำนวน 3 ร้านค้า ซึ่งบริการขายตลอดเวลา และชาวบ้านส่วนใหญ่นิยมชอบซื้อจากร้านค้าเหล่านั้น เพราะสะดวก และราคาถูก ชุมชนไม่มีการจัดการมาตรการลด งด พฤติกรรมการสูบบุหรี่ที่เคร่งครัด ส่งผลให้มีจำนวนผู้สูบหรี่มีจำนวนมากในพื้นที่คิดเป็นร้อยละ 21 ของประชากรชายทั้งหมด อีกทั้งทางชุมชนมีรวมกลุ่มพบปะบ่อย ที่ร้านน้ำชาในชุมชน และทุกครั้งที่มีการรวมกลุ่มมักจะมีการกลุ่มสูบบุหรี่ ถือว่าเป็นเรื่องปกติไม่มีภัยต่อสุขภาพร่างกาย และมีการสูบบุหรี่เป็นอาจิณ อย่างหลีกเลี่ยงมิได้ ชุมชนไม่มีเขตปลอดภัยและทุกพื้นที่เป็นสามารถสูบได้หมด ไม่มีแกนนำห้าม เป็นต้น ข้อมูลพื้นฐานของชุมชน (เฉพาะครัวเรือนที่มีอยู่จริง) แสดงข้อมูลบริบทชุมชน เช่น ข้อมูลประชากรในชุมชน การศึกษา อาชีพ รายได้ เป็นต้น ชุมชนนอกค่ายมี จำนวนครัวเรือนทั้งหมด 3๗๓ ครัวเรือน และประชากรทั้งหมด 1,383 คน เป็นชุมชนที่มีสภาพเป็นเมืองกึ่งชนบท ประชาชนในเขตชุมส่วนใหญ่สำเร็จการศึกษาประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้นลัปริญญาตรี ส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพอิสระมีรายได้อยู่ในระดับปานกลาง
สภาพปัญหาการสูบบุหรี่ในชุมชน คือ จากการสำรวจปัญหาการสูบบุหรี่ในชุมชนนอกค่าย ซึ่งมีจำนวน ครัวเรือนทั้งหมด 373 ครัวเรือน มีประชากรทั้งหมด 1,383 คน แยกประชากรชาย 688 คน หญิง 695 คน พบว่าประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไป มีการสูบบุหรี่ 144 คน เป็นเพศชายทั้งหมด โดยที่มีการเริ่มต้นการสูบบุหรี่ครั้งแรกตั้งแต่อายุ 12-14 ปี ช่วงอายุที่มีการสูบบุหรี่มากที่สุด คือ ช่วงอายุ 15-35ปี จำนวน 63ราย รองลงมา คือช่วงอายุ 35-59ปี จำนวน 56ราย และอายุ 60ปีขึ้นไป จำนวน 25ราย จากการสำรวจคนในชุมชนส่วนใหญ่จะมีพฤติกรรมการสูบบุหรี่เกือบทุกครัวเรือน เนื่องด้วยภายในชุมชนมีร้านค้าที่ขายบุหรี่และยาสูบ ราคาถูก จำนวน 3 ร้านค้า ขายทั้งบุหรี่ไทย (มีการแบ่งขาย) บุหรี่มาเลย์ และใบจาก ซึ่งบริการขายตลอดเวลา และชาวบ้านส่วนใหญ่นิยมชอบซื้อจากร้านค้าเหล่านั้น เพราะสะดวก และราคาถูก ชุมชนไม่มีการจัดการมาตรการลด งด พฤติกรรมการสูบบุหรี่ที่เคร่งครัด ไม่มีสถานที่ปลอดบุหรี่ในชุมชนและในชุมชนไม่มีป้ายปลอดบุหรี่
/สาเหตุของปัญหา... สาเหตุของปัญหาดังกล่าว
ด้านพฤติกรรม - ขาดความรู้เรื่องโทษพิษภัยบุหรี่ - ขาดความตระหนัก - ความเคยชิน - ค่านิยม/ความคิดที่ผิด สิ่งแวดล้อมด้านสังคม   - ชอบรวมกลุ่มนั่งร้านน้ำชา - ไม่มีมาตรการที่เข้มงวดในสังคม สิ่งแวดล้อมด้านกายภาพ   - บุหรี่หาซื้อง่าย   - มีสถานที่เอื้อต่อการสูบบุหรี่เพิ่มขึ้น   - มีร้านค้าในการจำหน่ายบุหรี่ จากปัญหาการสูบบุหรี่ในชุมชนนอกค่าย ที่มีพฤติกรรมการสูบบุหรี่เกือบทุกครัวเรือน เมื่อมีการรวมกลุ่ม จะมีการสูบบุหรี่เป็นอาจิณ อีกทั้งชุมชนไม่มีพื้นที่ปลอดบุหรี่ ไม่มีแกนนำห้าม ทำให้เกิดผลกระทบต่างๆตามมาในชุมชน ผลกระทบต่อชุมชนที่เห็นได้ชัด คือ ผลกระทบทางสุขภาพ   - เสี่ยงต่อการเกิดโรคทางเดินหายใจ จำนวน 144 คน     - เสี่ยงต่อการเกิดโรค Strok , ACS จำนวน 28 คน     - ครอบครัวได้รับผลกระทบจากบุหรี่มือสอง
    - มีอาการติดกลิ่นบุหรี่ ผลกระทบทางสิ่งแวดล้อม     - เกิดขยะจากซองบุหรี่และก้นบุหรี่ เช่น มัสยิด ร้านน้ำชา
    - ทำให้อากาศเป็นพิษ เนื่องจากสารพิษจากควันบุหรี่ ผลกระทางสังคม   - ก่อความรำคาญให้กับคนในชุมชน   - เป็นตัวอย่างที่ไม่ดีให้กับเยาวชน   - เกิดความขัดแย้งในครอบครัว ผลกระทบทางเศรษฐกิจ   - เพิ่มค่าใช้จ่ายในครัวเรือนจากการซื้อบุหรี่ ประมาณ 1,800บาท/เดือน/คน   - เพิ่มค่าใช้จ่ายในเรื่องของการดูแลสุขภาพ
  - ค่าใช้จ่ายในครัวเรือนไม่เพียงพอ กลไกที่เกี่ยวข้อง... กลไกที่เกี่ยวข้อง   - การบังคับใช้กฎหมาย   - ไม่มีกฎกติกา/ข้อตกลง และการบังคับใช้ในชุมชน ดังนั้น ปัญหาเรื่องแก้ไขปัญหาการลด ละ เลิก พฤติกรรมการสูบบุหรี่และยาสูบในกลุ่มประชาชน ในชุมชนจึงเป็นประเด็นสำคัญที่คณะทำงานร่วมกันคิดว่าจะต้องแก้ไข เพื่อให้คนในชุมชนมีสุขภาพที่ดีขึ้น สร้างความตระหนักในโทษพิษภัยของบุหรี่/ยาสูบ สร้างพื้นที่ปลอดบุหรี่ของคนในชุมชนบนฐานทรัพยากรที่ชุมชนมีอยู่ และให้ผู้ที่สูบบุหรี่ในชุมชน ลด ละ เลิก บุหรี่/ยาสูบในชีวิตประจำวันได้