คนสร้างสุข

การดำเนินงานโครงการตามแผนยุทธศาสตร์จังหวัดยะลา ประจำปี 2567 ประเด็นยุทธศาสตร์ผักปลอดภัย มีเป้าหมายเพื่อลดการนำเข้าผักจากนอกพื้นที่ ผ่านการขับเคลื่อนโครงการของกลุ่ม 2 รูปแบบ คือ
1. กลุ่มวิสาหกิจชุมชน จำนวน 4 พื้นที่ ได้แก่ ลำใหม่ ยะต๊ะ บันนังสตา และเนินงาน
2. กลุ่มเกษตรกร จำนวน 17 พื้นที่ ได้แก่ หน้าถ้ำ บาโงย กอตอตือร๊ะ วังพญา ตลิ่งชัน แม่หวาด สะเอะ กรงปินัง เปาะเส้ง ลำพะยา สะเตงนอก กาบัง บาโงยซิแน บุดี ธารน้ำทิพย์ ท่าสาป และพร่อน รวมพื้นที่ในการขับเคลื่อนโครงการ จำนวน 21 พื้นที่ ตำบลบือมัง เป็นตำบลหนึ่งใน 16 ตำบล ของอำเภอรามัน จังหวัดยะลา มี 6 หมู่บ้าน มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 6,463 กว่าคน จำนวนครัวเรือนประมาณ 1,486 ครัวเรือน นับถือ ศาสนาอิสลาม 100% อาชีพ เกษตรกร ทำสวนยางพาราและสวนผลไม้ พฤติกรรมการบริโภคของชุมชนบ้านบือมัง ส่วนใหญ่ซื้อผักจากท้องตลาดมาบริโภคในครัวเรือน มีการปลูกผักที่น้อยมาก ทั้งที่มีพื้นที่ในการเพาะปลูก เพราะหาซื้อง่าย สะดวกในการจับจ่ายใช้สอยผักจากตลาด ซึ่งในชุมชนมีร้านชุมชนขายของทุกวัน จึงนิยมซื้อผักมาบริโภค ส่วนใหญ่จะปลูกพืชสมุนไพร เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ มะกรูด ขมิ้น ที่ไม่ต้องให้การดูแล บำรุงรักษา ชุมชนมีค่าใช้จ่ายในการซื้อผักเพื่อบริโภคเฉลี่ยประมาณครัวเรือนละ 370 บาท/เดือน รวมเฉลี่ยทั้งตำบล 550,000 บาท/เดือน ชุมชนมีการปลูกผักอยู่บ้าง โดยประมาณร้อละ 20 ของครัวเรือน ปลูกผักโดยใช้ปุ๋ยเคมี ร่วมกับปุ๋ยชีวภาพบ้าง เพราะสะดวก หาซื้อง่าย และง่ายต่อการดูแล ผลกระทบจากการใช้สารเคมี ชุมชนเสียค่าใช่จ่ายในการซื้อปุ๋ยเพื่อใช้ในการเกษตร ในแต่ละปีเป็นเงินประมาณ 1,500,000 บาท ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม มีสารเคมีสารพิษปนเปื้อนในแหล่งน้ำสาธารณะของชุมชน และทำให้ดินเสื่อม ด้านสุขภาพ ประชาชนที่ปลูกผักโดยใช้สารเคมี หรือผู้ที่อยู่ใกล้เคียงได้รับสารพิษโดยตรง ทำให้สารพิษตกค้างสะสม ภายในร่างกาย ประชาชนที่บริโภคผักที่มีสารเคมีปนเปื้อน ร่างกายจะสะสมสารพิษ ส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว เช่น มะเร็ง
จากพฤติกรรมการปลูกผักของชุมชน พบว่าชุมชนไม่เห็นความสำคัญของการปลูกผักกินเองด้วยสาเหตุหลัก 3 ประการ ดังนี้ 1) ปัญหาการรบกวนจากสัตว์เลี้ยง โดยเฉพาะโค และแพะ เนื่องจากคนในพื้นที่เลี้ยงในรูปแบบปล่อย ดังนั้นการปลูกผักต้องลงทุนสูงในการสร้างรั่วแปลง 2) การซื้อผัก แต่ละครั้ง เป็นจำนวนเงิน 10 – 20 บาท โดยไม่ต้องลงทุนมาก 3) ขาดความรู้ เทคนิคในการปลูกผัก ขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับอันตรายจาก การใช้สารเคมีทางการเกษตร ไม่เห็นความสำคัญของการบริโภคผักปลอดสารพิษ ไม่มีศูนย์การเรียนรู้ หรือต้นแบบในการ เพาะปลูกพืชผักปลอดสารเคมี ขาดหน่วยงานที่มาส่งเสริมและสนับสนุนการปลูก/บริโภคผักปลอดสารพิษในหมูบ้าน ไม่มี กฎกติกา/ระเบียบของชุมชนในการบริโภคผักปลอดสารพิษ
จากการสำรวจครัวเรือนที่สนใจจะเข้าร่วมโครงการในเรื่องการปลูกผักที่ไม่ใช้สารเคมี ที่เพียงพอต่อการนำไปบริโภคในครัวเรือน โดยการมีส่วนร่วมของแกนนำและคนในหมู่บ้าน ดังต่อไปนี้
1. มีครัวเรือนที่สมัครใจเข้าร่วมโครงการ จำนวน 40 ครัวเรือน (ต่อไปนี้จะเรียกว่า ครัวเรือนกลุ่มเป้าหมาย)
2. ก่อนเริ่มโครงการ มีครัวเรือนกลุ่มเป้าหมายที่สามารถปลูกผัก ที่เพียงพอต่อการนำไปบริโภคในครัวเรือนได้หลายชนิด เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ ขมิ้น พริก ถั่ว แตงกวา จำนวน 15 ครัวเรือน
3. ก่อนเริ่มโครงการ ครัวเรือนกลุ่มเป้าหมายมีค่าใช้จ่ายในการซื้อผักเพื่อบริโภคเฉลี่ยสัปดาห์ละ 100 บาท/ครัวเรือน
ดังนั้น ทางกลุ่มเกษตรกรปลูกผักปลอดภัยชุมชนบือมัง ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของวิสาหกิจชุมชนธนาคารต้นไม้บือมัง จึงเห็นความสำคัญถึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมการปลูกผักปลอดภัยชุมชนขึ้น จำนวน 2 โครงการ โดยแบ่งพื้นที่เป็น โครงการที่ 1 ประกอบด้วย หมู่ที่ 1 , 2 , 5 และโครงการที่ 2 ประกอบด้วย หมู่ที่ 3 , 4 ,6 เพื่อให้ประชาชนในพื้นที่ได้มีอาชีพและรายได้เพิ่มมากขึ้นเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นอีกด้วย ซึ่งจะเป็นการร่วมทุนระหว่างองค์การบริหารส่วนตำบลบือมังกับหน่วยงาน สสส. อีกทางในการยกระดับความยั่งยืน และความต่อเนื่องของโครงการในการพัฒนาความเป็นกลุ่ม และได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนได้ผลิตและบริโภคผักปลอดภัยในครัวเรือนต่อไป