คนสร้างสุข

เกาะลิบงเป็นชุมชนชาวประมงพื้นบ้านชายฝั่งทะเล ซึ่งมีสภาพภูมิประเทศเป็นเกาะ มีทั้งหมด ๔หมู่บ้าน ประกอบด้วย ม.๑บ้านโคกสะท้อน ม.๔บ้านบาตูปูเต๊ะ ม.๕บ้านหลังเขาและ ม. ๗บ้านทรายแก้ว
ชุมชนมีการพูดคุยความต้องการในการแก้ปัญหาชุมชน พบว่าปัญหาแรกที่ชุมชนอยากแก้ไขเป็นอันดับแรกคือเรื่องขยะ แม้ในอดีตชุมชนพยายามแก้ปัญหาขยะมาเป็นระยะเวลานาน แต่ไม่ประสบความสำเร็จ ส่วนหนึ่งมาจากการที่บุคคลและองค์กรภายนอกเข้ามาร่วมจัดการปัญหาแต่ไม่สามารถสร้างความตระหนักให้ชุมชนรู้สึกเป็นเจ้าของปัญหา เมื่อหน่วยงานที่มาช่วยกลับไปประกอบกับการจัดการขยะที่ไม่ต่อเนื่องส่งผลให้ยังมีปัญหาขยะในชุมชน ปี ๒๕๖๓หลังจากเหตุการณ์มาเรียมได้มาอาศัยอยู่บริเวณหน้าเขาบาตูปูเต๊ะ และได้เสียชีวิตลงเพราะสถานการณ์จากการกินขยะเข้าไป ทำให้เกิดกระแสการจัดการขยะเกิดขึ้นคนในชุมชนเริ่มที่จะเห็นความสำคัญและเกิดการตระหนักในการจัดการขยะมากยิ่งขึ้น โดยฉพาะบางหมู่บ้านได้มีการคัดแยกขยะเกิดขึ้นที่ก็ไม่เป็นรูปธรรม รวมไปถึงปัญหาที่พบ คือ ชุมชนครัวเรือนยังมีแนวโน้มการการใช้และสร้างพลาสติกในชีวิตประจำวันจำนวนมาก ปัญหาขยะในพื้นที่สาธารณะมีเพิ่มมากขึ้น แต่การจัดการขยะเกิดจากคนกลุ่มน้อย ทำให้ไม่ประสบความสำเร็จในการจัดการขยะ การจัดการขยะที่ผ่านมาคนในชุมชนส่วนใหญ่คิดว่าเป็นบทบาทขององค์การบริหารส่วนตำบลเป็นผู้รับผิดชอบ ชุมชนเข้ามาร่วมจัดการขยะเฉพาะที่บ้านของตนเอง กับการออกมาร่วมกันรณรงค์เก็บขยะตามกิจกรรมที่อบต.กำหนดเท่านั้น ขยะจึงค่อยๆก่อให้เห็นผลกระทบต่อชุมชนมากขึ้นจนคนในชุมชน นักท่องเที่ยว สัมผัสได้จากการที่ เตาเผาขยะไม่สามารถกำจัดขยะไม่ทันใน ๑ วัน บริเวณเตาเผาขยะมีกลิ่นเหม็น เป็นแหล่งสัตว์แมลงนำโรค ชายหาดไม่สวยงาม เป็นต้น ปัญหาเหล่านี้เกิดจากการจัดการขยะบนเกาะลิบง ยังขาดการบูรณาการการทำงานในรูปแบบการสนับสนุนให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมการพัฒนาชุมชน ที่เริ่มตั้งแต่การร่วมคิด ร่วมกำหนดทิศทางการดำเนินงาน ร่วมปฏิบัติงาน ร่วมรับผลประโยชน์ การสนับสนุนให้การจัดการขยะบนเกาะลิบงผ่านตัวแทนผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในชุมชนทั้งภาครัฐ ภาคประชาชน เครือข่ายจิตอาสารวมถึงผู้ประกอบการการท่องเที่ยว ร้านค้า ร้านอาหาร และผู้นำศาสนา เข้ามาเป็นคณะทำงานการจัดการขยะบนเกาะลิบง การจัดเวทีประชาคมรับฟังความคิดเห็นของคนบนเกาะลิบง ตกผลึกความคิดเป็น ข้อตกลงการจัดการขยะโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน นำข้อตกลงมาประกาศใช้เพื่อให้ทุกคนได้รับทราบ ร่วมปฏิบัติและมีเป้าหมายการดำเนินงานร่วมกัน กระบวนการดังกล่าวน่าจะทำให้การดำเนินการจัดการขยะโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ภายใต้การหนุนเสริมของ องค์การบริหารส่วนท้องถิ่นตำบลเกาะลิบง มีทิศทางการทำงาน คณะทำงาน ประชาชนบนเกาะลิบงมีเป้าหมายการจัดการขยะที่เป็นทิศทางเดียวกัน มีข้อตกลงร่วมกันและข้อตกลงนี้จะเป็นเครื่องมือหนึ่งที่จะช่วยไกล่เกลี่ยข้อขัดแย้ง เปิดทางเลือกที่เกิดจากการพัฒนานำไปสู่การปฏิบัติงานที่เหมาะสมได้ในอนาคตอันใกล้ ดังนั้นเพื่อเตรียมชุมชนบนเกาะลิบงเป็นชุมชนท่องเที่ยวชายฝั่งทะเลและชุมชนท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้ จึงขอเสนอโครงการ “การจัดการขยะชุมชนบนเกาะลิบงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อรองรับการท่องเที่ยวชายฝั่งทะเล”เพื่อเสริมสร้างกลไกคณะกรรมการเข้มแข็ง การบริหารจัดการขยะโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ผ่านกติกาการจัดการขยะของชุมชนบนเกาะลิบงเพื่อร่วมกันนำกระบวนการเรียนรู้การจัดการขยะภายใต้ทรัพยากรที่มีอยู่ได้ที่หมาะสม นำบทเรียนจากการดำเนินการจัดการขยะ ที่เกิดขึ้นครั้งนี้เป็นพื้นที่ต้นเรื่องไปสู่การจัดการ “ตำบลเกาะลิบง ตำบลแห่งการจัดการขยะอย่างยั่งยืน