คนสร้างสุข

ชุมชนลอนเป็นชุมชนที่อยู่ในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลโคกสัก มีเนื้อที่ทั้งหมด1,942 ไร่ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มแบ่งออกเป็น สวนยางพารา485ไร่ สวนปาล์มน้ำมัน473ไร่ ที่อยู่อาศัย150ไร่ แหล่งน้ำสาธารณะ20ไร่ ที่ว่างเปล่า120ไร่ มีครัวเรือนที่อาศัยอยู่จำนวน 160 หลังคาเรือนมีประชากรทั้งหมดจำนวน 612คน แบ่งเป็นเพศชาย313คน เพศหญิง299คน มีองค์กรภาคราชการคือ รพ.สต.บ้านลอน(มีบุคลากร3คน) โรงเรียนวัดลอน(มีนักเรียน201คน) ศูนย์พัฒนาเด็กก่อนวัยเรียน(มีเด็กก่อนวัยเรียน40คน บุคคลากร5 คน) และวัดลอน ในอดีตชุมชนบ้านลอนเคยมีพื้นที่นาข้าวเกือบทั้งหมดของพื้นที่ทำการเกษตรแต่ในช่วง20ปีที่ผ่านมาชาวบ้านเปลี่ยนจากการทำนามาเป็นทำสวนยางพาราและสวนปลามน้ำมันเพราะมีความคิดว่าพืชดังกล่าวจะสามารถสร้างรายได้ให้แก่ครัวเรือนมากกว่าการทำนาข้าวที่เน้นการทำเพื่อการบริโภคในครัวเรือนเท่านั้น จึงส่งผลใหเกิดปัญหาของคนในชุมชนเช่น ด้านเศรษฐกิจคือปัญหารายได้ที่ลดลงจากผลกระทบราคายางพาราและราคาปลามน้ำมันตกต่ำ ด้านสุขภาพคือปัญหาค่าใช้จ่ายในครัวเรือนเพื่อการบริโภคที่สูงขึ้น ปัญหาที่เกิดต่อสุขภาพของคนในชุมชนที่ข้อมูลทางสุขภาพบ่งชี้ว่าในชุมชนมีคนป่วยเรื้อรังจำนวน68คน แยกเป็นเป็นความดัน37คน เบาหวาน8คน ความดัน+เบาหวาน23คน (แหล่งข้อมูล รพ.สต.บ้านลอน)ซึ่งปัญหาดังกล่าวเกิดจาก ปัญหาการใช้สารเคมีในภาคการเกษตร ปัญหาการบริโภคผักที่ไม่เพียงพอชองคนในชุมชน 1 เกิดจากพฤติกรรมและความเชื่อของคนที่เชื่อว่าการปลูกพืชเศรษฐกิจประเภทยางพาราและปาล์มน้ำมันจะสามารถสร้างรายได้ในครัวเรือนได้จึงหันเหการประกอบอาชีพจากดั้งเดิมเคยทำนาเพื่อการยังชีพเพียงอย่างเดียว และพฤติกรรมของคนในชุมชนที่ต้องซื้ออาหารจากภายนอกชุมชนทั้งอาหารประเภทสดมาประกอบปรุงในครัวเรือนและอาหารประเภทสำเร็จ รวมทั้งคนในชุมชนยังขาดความรู้ความเข้าในในการปลูกผักและการปรับสภาพพื้นที่ที่อาศัยในการปลูกผักเพื่อการบริโภคในครัวเรือน 2 เกิดจากสภาพแวดล้อมทางสังคม เพราะชุมชนชุมชนมีพื้นที่ตั้งใกล้กับตลาดแม่ขรีจึงง่ายกับการเข้าถึงการซื้ออาหารสดเพื่อการบิโภคในครัวเรือนและอีกทั้งการง่ายต่อการเข้าถึงปัจจัยการผลิตการทำการเกษตรที่เป็นสารเคมีเพราะชุมชนไม่ห่างไกลกับแหล่งจำหน่ายสารเคมีหรือปุ๋ยเคมีมากนักทำให้ง่ายต่อการเข้าถึงปัจจัยเหล่านี้ 3 เกิดจากสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่มีการเปลี่ยนพื้นที่นาข้าวเพื่อไปทำเป็นสวนยางพาราและปาล์มน้ำมันและปัญหาการขาดพื้นที่เพื่อทำการเพาะปลูกเพื่อการบริโภคในครัวเรือน ปัญหาการขาดน้ำเพื่อการเพาะปลูกเพราะแหล่งน้ำธรรมชาติที่มีในชุมชนอยู่ห่างไกลที่อยู่อาศัยไม่สามารถนำน้ำมาใช้เพื่อการเกษตรได้กาเพาะปลูกที่มีในครัวเรือนต้องพึ่งพาระบบประปาหมู่บ้าน จากสถานการณ์ปัญหาดังกล่าวข้างต้นที่กลุ่มได้ร่วมกันวิเคราะห์แล้วพบว่าส่งผลกระทบต่อด้านต่างๆของชุมชนคือ 1 ผลกระทบต่อด้านสังคม ทำให้คนมีเวลาในการทำกิจกรรมของชุมชนน้อยลงเพราะวิถีต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการทำนานั้นหายไปส่งผลต่อวัฒนธรรมที่ดีงามเช่นการออกปากดำนา เก็บข้าว หาบข้าวเกือบหายไปด้วย คนในชุมชนขาดการแบ่งปันการช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน เพราะต่างคนต่างอยู่ต้องดิ้นรนในการหารายได้เข้าครัวเรือนและการแก้ปัญหาค่าใช้จ่ายในระดับครัวเรือน 2 ผลกระทบต่อด้านสิ่งแวดล้อม คือทำให้ผืนดินที่ทำการเพาะปลูกนั้นเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมและมีการปนเปื้อนไปด้วยสารเคมี รวมทั้งแหล่งน้ำที่ใช้การทำการเกษตรนั้นมีการปนเปื้อนด้วยสารเคมี ระบบนิเวศน์ของชุมชนนั้นเปลี่ยนแปลงไปจากทำการเกษตรเชิงเดี่ยว ทำให้ความสมบูรณ์ของระบบนิเวศน์เดิมหายไปด้วย สัตว์น้ำที่เคยมีชุกชุมและเป็นแหล่งอาหารของชุมชนก็ลดหายไปด้วย 3 ผลกระทบต่อด้านสุขภาพ คือจากการเก็บข้อมูลของรพ.สต.บ้านลอนพบว่ามีคนชุมชนที่ป่วยเป็นโรคความดันจำนวน37คน มีคนที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานจำวน 8คน 4 ผลกระทบต่อด้านเศรษฐกิจของชุมชนพบว่าครัวเรือนมีรายจ่ายในครัวเรือนที่เกี่ยวข้องกับการบริโภคที่สูง มีรายจ่ายที่ต้องซื้อข้าวสาร900บาทต่อเดือน ค่าใช้จ่ายในการซื้อผัก1,200บาทต่อเดือน ค่าใช้จ่ายการซื้ออาหารโปรตีน1,300บาทต่อเดือน จากการวิเคราะห์ร่วมกันของสมาชิกในกลุ่มจึงมีความเห็นพ้องร่วมกันการที่จะสร้างการเรียนรู้ให้แก่สมาชิกของกลุ่มและคนในชุมชนร่วมกันในการปลูกผักในครัวเรือนและชุมชนเพื่อหวังให้เกิดการเพิ่มพื้นที่การปลูกผักและการบริโภคที่ปลอดภัยในครัวเรือนและชุมชน โดยที่ผ่านมาผู้นำชุมชนเองก็มีความพยายามที่จะช่วยกันให้สมาชิกในชุมชนมีการปลูกผักในครัวเรือนและชุมชนเพื่อการลดปัญหาดังกล่าวลงผ่านความร่วมมือกับภาคราชการที่เข้ามามีบทบาทในชุมชน มีการร่วมกิจกรรมกับโรงเรียนบ้านลอนให้มีการปลูกผักในพื้นที่โรงเรียนเพื่อให้มีการปลูกและการบริโภคที่เพียงพอในชุมชน แต่ก็ไม่สามารถดำเนินการให้ประสบความสำเร็จและเกิดความต่อเนื่องได้ แต่ชุมชนก็ยังไม่เลิกความพยายามที่จะดำเนินการเพื่อการแก้ปัญหาดังกล่าวของชุมชน ชุมชนมีความคาดหวังผลจากโครงการที่จะทำให้คนในชุมชนมีการปลูกผักเพื่อการบริโภคของคนในชุมชนและการร่วมมือกับโรงเรียนและศูนย์พัฒนาเด็กก่อนวัยเรียนที่ให้มีการผลิตและการบริโภคที่ปลอดภัยให้แก่เด็กในโรงเรียนในรูปแบบการสนับสนุนในกิจกรรมอาหารกลางวันของโรงเรียนและศูนย์พัฒนาเด็กก่อนวัยเรียนรวมทั้งการเพิ่มการบริโภคในครัวเรือนและในชุมชน โดยในอนาคตชุมชนมีความคาดหวังให้ชุมชนเป็นแหล่งผลิตพืชอาหารที่ปลอดภัยเพื่อการบริโภคและเป็นแหล่งเรียนรู้ให้แก่คนในชุมชนและชุมชนรอบข้างให้เกิดความตระหนักและเริ่มสร้างกระบวนการที่นำไปสู่การขยายผลในการสร้างความมั่นคงด้านอาหารแก่ชุมชน