คนสร้างสุข

ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมสูงอายุ (Aging Society) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 ตามคำนิยามขององค์การสหประชาชาติที่กำหนดสัดส่วนของประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 10 ของจำนวนประชากรไทยทั้งประเทศ ซึ่งจะเข้าสู่สังคมสูงอายุโดยสมบูรณ์ (Complete - Aging Society) เมื่อมีสัดส่วนของประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปเกินร้อยละ 20 และเข้าสู่สังคมสูงอายุระดับสุดยอด (Super - Aging Society) เมื่อมีสัดส่วนของประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปเกินร้อยละ 28 ตามลำดับ สำหรับสถานการณ์ผู้สูงอายุไทย ในปี พ.ศ. 2563 มีประชากรผู้สูงอายุสูงถึงร้อยละ 18.24 ของจำนวนประชากรไทยทั้งประเทศ และมีแนวโน้มการเพิ่มขึ้นของประชากรผู้สูงอายุร้อยละ 3.6 ต่อปี (คิดเป็น 400,000 คนต่อปี) ซึ่งตามการคาดประมาณการประชากรประเทศไทยของสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2562) คาดการณ์ว่าในปี พ.ศ. 2566 จะมีประชากรผู้สูงอายุสูงถึงร้อยละ 20.66 ของจำนวนประชากรไทยทั้งประเทศ และคาดว่าในปี พ.ศ. 2578 จะมีประชากรผู้สูงอายุสูงถึงร้อยละ 28.55 ของจำนวนประชากรไทยทั้งประเทศดังนั้นการให้ความสำคัญและมุ่งเน้นในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง กลุ่มติดบ้านและติดเตียง ให้ได้รับการดูแลที่ถูกต้องทั้งในด้านการประกอบศาสนกิจและสุขลักษณะในด้านต่างๆจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งเพื่อส่งผลให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดี อยู่ในสังคมอย่างมีศักดิ์ศรี
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ(สช) และภาคีเครือข่ายได้ระบุถึงตัวเลขประชากรผู้สูงอายุติดเตียงในประเทศไทยปี พ.ศ. 2562 ได้ระบุถึงตัวเลขประชากรผู้สูงอายุติดเตียงในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2560 มีจำนวน 136,677 ราย และคาดการณ์อนาคตว่าในปี พ.ศ. 2580 ผู้สูงอายุติดเตียงจะเพิ่มขึ้นเป็น 311,256 ราย คิดเป็นอัตราการเพิ่มขึ้น 8,000 – 10,000 คนต่อปี ซึ่งสัมพันธ์กับจำนวนผู้ดูแลผู้สูงอายุติดเตียงที่ต้องเพิ่มขึ้นตามจำนวนผู้สูงอายุติดเตียง ผู้ดูแลผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่มีประสบการณ์ในการดูแลผู้สูงอายุติดเตียง โดยที่ผู้ดูแลบางคนอาจจะยังไม่พร้อมในการดูแลผู้ป่วย ไม่มีความรู้หรือประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยทำให้เกิดความเครียดเหนื่อยล้า หรือรู้สึกเป็นภาระในการดูแลผู้ป่วย นอกจากนี้ผู้ดูแลไม่มีเวลาสำหรับตนเองในการที่จะประกอบอาชีพ เข้าสังคม หรือทำหน้าที่ตามบทบาท สัมพันธภาพของสมาชิกในครอบครัวอาจเปลี่ยนแปลงไปและอาจเกิดความขัดแย้งได้ส่งผลให้ผู้ดูแลมีอารมณ์ที่ฉุนเฉียวง่าย รู้สึกไม่มีเวลาเป็นของตัวเอง สูญเสียความเป็นส่วนตัว รู้สึกเหมือนผูกติดกับผู้ป่วยถูกแยกจากสังคม ขาดเพื่อน เบื่อหน่าย เกิดความเครียดสะสม ซึ่งสภาพอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงดังกล่าวนี้ถ้าไม่ได้รับการแก้ไขจะส่งผลให้ผู้ดูแลเกิดปัญหาทางด้านสุขภาพจิตได้ (ชนิกานต์ ส่วยนุและคณะ,2561)
ผลสำรวจของตำบลเขาตูม ประมาณการณ์ว่า สัดส่วนของผู้สูงอายุจะเพิ่มเป็นร้อยละ 15.3 ในปี 2563 และนั่นหมายความว่า อัตราส่วนของวัยแรงงานต้องรับภาระเลี้ยงดูผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นวัยที่เข้าสู่ภาวะพึ่งพิงสูงขึ้นไปอีก เรียกภาวะนี้ว่า “ผู้สูงอายุเขาตูม.. จน..ป่วย” ในปี 2565 พบว่า ผู้สูงอายุที่มีรายได้ต่ำกว่า 833 บาทต่อเดือน มีอยู่ราวร้อยละ 16 ส่วนผู้สูงอายุที่มีรายได้ต่ำกว่า 1,666 บาทต่อเดือน มีอยู่ร้อยละ 17 ซึ่งพบว่าร้อยละ 30 ของประชากรผู้สูงอายุนั้นมีฐานะยากจน ในขณะที่แหล่งรายได้ที่สำคัญของผู้สูงอายุ ร้อยละ 52 มาจากบุตร และร้อยละ 39 มาจากการทำงาน บำนาญ หรือเงินออมของตนเอง กล่าวได้ว่า ผู้สูงอายุถึง 1 ใน 4 คน ที่อยู่ในภาวะเปราะบางทางเศรษฐกิจ ขณะที่ผู้สูงอายุที่มีรายได้ไม่พอเพียงมีประมาณ ร้อยละ 14 ในด้านสุขภาพ ผู้สูงอายุประเมินตนเองว่ามีสุขภาพดีถึงดีมากมีอยู่ร้อยละ 28 สุขภาพปานกลางร้อยละ 32 และผู้ตอบว่าสุขภาพไม่ดีร้อยละ 40 ผู้สูงอายุมีความต้องการพลังงานลดลงจากวัยผู้ใหญ่เนื่องจากกล้ามเนื้อและมวลกล้ามเนื้อที่ลดลงการลดลงของมวลกล้ามเนื้อ อาจเนื่องมาจากการใช้พลังงานสำหรับการประกอบกิจกรรมในชีวิตประจำวันและอัตราการสร้างกล้ามเนื้อใหม่ๆ ลดลง อัตราการเผาผลาญอาหารลดลงตามอยู่ที่เพิ่มขึ้นแต่ความต้องการสารอาหารอื่นๆ รวมทั้งวิตามินและเกลือแร่ไม่ลดลง ในการบริโภคอาหารของผู้สูงอายุต้องคำนึงถึงคุณภาพของอาหาร โดยให้พลังงานลดลงแต่ได้สารอาหารที่ครบถ้วน พืชผักเป็นอาหารที่คนไทยนิยมนำมารับประทานกันมากและเหมาะสำหรับผู้สูงอายุเนื่องจากมีคุณค่าทางอาหารทั้งวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ ที่มีประโยชน์ต่อร่างกายสูง แต่ค่านิยมในการบริโภคผักนั้นมักจะเลือกบริโภคผักที่สวยงามไม่มีร่องรอยการทำลายของหนอนและแมลงศัตรูพืช จึงทำให้เกษตรกรที่ปลูกผักจะต้องใช้สารเคมีป้องกันและกำจัดแมลงฉีดพ่น ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพการปลูกผักปลอดสารพิษ โดยเริ่มตั้งแต่วิธีการปลูก การป้องกันและกำจัดศัตรูพืช ที่ปลอดภัยเป็นสิ่งที่จำเป็นในการที่ได้ผักที่ปลอดสารพิษมาบริโภคและจำหน่ายส่งท้องตลาด ชุมนุมนักศึกษาสาขาวิชาชะรีอะฮฺได้เห็นความสำคัญในการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุเริ่มตั้งแต่ในครัวเรือนจึงได้จัดทำโครงการผู้สูงวัยใส่สุขภาพตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงตามวิถีอิสลามในชุมชนโสร่ง ต.เขาตูม อ.ยะรัง จ.ปัตตานี