คนสร้างสุข

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด ตั้งอยู่ หมู่ที่ 10 บ้านทุ่งหนักยอ ต.คลองใหญ่ อ.ตะโหมด
จ.พัทลุง พื้นที่รับผิดชอบ จำนวน 2 หมู่บ้าน ประกอบด้วย หมู่ที่ 3 บ้านท่าเชียด และ หมู่ที่ 10 บ้านทุ่งหนักยอ    ต.คลองใหญ่ อ.ตะโหมด จ.พัทลุง จำนวนครัวเรือน 361 ครัวเรือน มีประชากรรวมทั้งสิ้น 1,311 คน แยกเป็นประชากรเพศชาย 646 คน ประชากรเพศหญิง 665 คน นับถือศาสนาอิสลาม คิดเป็นร้อยละ 80 นับถือศาสนาพุทธ คิดเป็นร้อยละ 20 แบ่งประชากรตามช่วงอายุ กลุ่มอายุ 0-14 ปี จำนวน 243 คน กลุ่มอายุ 15-24 ปี จำนวน 181 คน กลุ่มอายุ 25-45 ปี จำนวน 372 คน และกลุ่มอายุที่เตรียมการเข้าสู่วัยผู้สูงอายุนับตั้งแต่ 45 ปีขึ้นไป จำนวน 515 คน จากการสำรวจเก็บข้อมูลสุขภาพอนามัยเบื้องต้นของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด พบว่า ผู้สูงอายุ 60 ปี  ขึ้นไป มีจำนวน 172 คน เป็นโรคไม่ติดต่อ (NCD) จำนวน 81 คน เป็นโรคเบาหวาน จำนวน 39 คน โรคความดันโลหิตสูง จำนวน 79 คน เป็นทั้งโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 37 คน โรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 4 คน โรคไต จำนวน 1 คน จากข้อมูลที่สำรวจพบผู้สูงอายุ จำนวน 82 คน มีค่าดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์มาตรฐาน (BMI) และกลุ่มอายุที่เตรียมการเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ 45 ปีขึ้นไป มีค่าดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์มาตรฐาน (BMI) จำนวน 125 คน มีภาวะโรคอ้วนลงพุงซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาของร่างกายร่วมกับปัจจัยอื่นๆ ก่อให้เกิดกลุ่มอาการเมตาบอลิก ได้แก่ การมีไขมันในเลือดผิดปกติ ความดันโลหิตสูง มีภาวะดื้อฮอร์โมนอินซูลิน นอกจากนี้ยังมีภาวะผิดปกติอื่นๆ ในกระแสโลหิตมีแนวโน้มให้เกิดการอักเสบในผนังหลอดเลือดและเกิดลิ่มเลือดแข็งตัวได้ง่าย จนนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพยาธิสภาพอย่างเงียบๆ ก่อให้เกิดโรคร้ายหลายอย่าง ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตในระดับต้นๆ คือ โรคหลอดเลือดหัวใจ และสมองตีบ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ฉะนั้นจากข้อมูลเบื้องต้นเห็นได้ว่าปัญหาสำคัญของกลุ่มผู้สูงอายุและกลุ่มที่กำลังเข้าสู่สังคมสูงวัยคือปัญหาค่าดัชนีมวลกายเกินมาตรฐานตามเกณฑ์ที่ควรจะเป็น   จากปัญหาเบื้องต้น พบว่ามีสาเหตุสำคัญที่เกิดจาก คนในชุมชนยังขาดความรู้ความเข้าใจรวมถึงความตระหนักในการส่งเสริม ป้องกัน ดูแลสุขภาพ ของตัวเองและคนในครอบครัว สาเหตุที่เกิดจากพฤติกรรมบริโภค คือการกินไม่เป็นเวลา การบริโภคอาหารไม่ได้ตามหลักโภชนาการ อาหารที่ไม่เหมาะกับวัยผู้สูงอายุ กินอาหารที่ก่อให้เกิดหรือกระตุ้นการเกิดโรคต่างๆ เช่นการรับประทาน น้ำหวาน ของหวาน อาหารเค็ม ตลอดจนผู้สูงอายุไม่ได้ประกอบอาหารกินเอง ต้องอาศัยลูก หลาน หรือผู้ดูแลประกอบอาหารให้รับประทาน และครอบครัวผู้สูงอายุที่นิยมซื้ออาหารสำเร็จมารับประทาน พฤติกรรมที่สำคัญอีกอย่างคือพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน บางคนทำงานจนไม่มีเวลาดูแลสุขภาพ ไม่มีเวลาออกกำลังกายหรือการขาดการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ตลอดจนไม่มีความรู้ ความเข้าใจเรื่องความเหมาะสมในการทำกิจกรรมทางกาย มีเวลาในการการพักผ่อนไม่เพียงพอ และสาเหตุที่เกิดจากสภาพแวดล้อมทางกายภาพและสังคมคือ คนส่วนใหญ่ในพื้นที่ชุมชนเป็นชุมชนที่นับถืออิสลามนิยมดื่มน้ำชากาแฟในตอนเช้าและตอนหัวค่ำ เห็นได้ว่าในชุมชนมีร้านรขายน้ำชา กาแฟ ร้านขายข้าวเหนียวไก่ทอดจำนวนมาก  ซึ่งเป็นวิถีชีวิต รวมถึงการประกอบอาชีพของผู้ดูแลผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพเกษตรกร ร้อยละ 90 ทำให้ไม่มีเวลาประกอบอาหารให้ผู้สูงอายุ อีกทั้งในชุมชนไม่มีจุดรวมคนในการทำกิจกรรมทางกายหรือกิจกรรมการออกกำลังกายและขาดความพร้อมเรื่องอุปกรณ์การออกกำลังกาย รวมถึงสภาพบ้านเรือนที่อยู่อาศัยไม่เอื้ออำนวยต่อการทำกิจกรรมทางกาย ตลอดจนไม่มีกลไกการดูแล ติดตาม ประเมินผล ผู้สูงอายุ ที่เป็นระบบ ในส่วนของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด นำโดยเจ้าหน้าที่ และ อสม. รพ.สต.บ้านท่าเชียด ซึ่งยังขาดงบประมาณ บุคลากร อุปกรณ์และความต่อเนื่องในการติดตาม ส่งเสริมการปฏิบัติตนของผู้สูงอายุ   ซึ่งปัญหาดังกล่าวกำลังส่งผลกระทบต่อตัวผู้สูงอายุและครอบครัวรวมถึงชุมชนคือ ผลกระทบด้านสุขภาพ  คือผู้สูงอายุมีภาวะดัชนีมวลกายเกิน (BMI) จำนวน 82 คน ผู้สูงอายุป่วยเป็นโรคไม่ติดต่อ (NCD) จำนวน 81 คน  แยกออกเป็นโรคเบาหวาน จำนวน 42 คน โรคความดันโลหิตสูง จำนวน 79 คน ผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นทั้งโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 37 คน โรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 4 คน โรคไต จำนวน 1 คน ข้อเข่าเสื่อม จำนวน 12 คน ติดเตียง จำนวน 4 คน และเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 2 คน ด้านจิตใจผู้สูงอายุมีภาวะความเครียด ส่งผลให้เกิดโรคซึมเศร้า จำนวน 4 คน รวมถึงครอบครัวมีภาวะเครียด วิตกกังวล ต่อการเจ็บป่วยของผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น ด้านเศรษฐกิจ ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัวจะต้องมีค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาสุขภาพ ครอบครัวต้องสูญเสียค่าใช้จ่ายในการพาผู้สูงอายุไปพบแพทย์ เดือนละ 500 บาท ผู้สูงอายุและครอบครัว ผู้ดูแล สูญเสียรายได้ในการประกอบอาชีพ เดือนละ 1,000 บาท รวมถึงสถิติผู้ป่วยเรื้อรังมารับยาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด จำนวน 58 คน งบประมาณค่าใช้จ่ายยาในบัญชียาหลักแห่งชาติของหน่วยงานที่ให้บริการแก่ผู้ป่วย จากการคำนวณอัตราค่ายาของหน่วยงานโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด พบว่าที่จ่ายให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง 8,500 บาท/เดือน หรือ 102,000 บาท/ปี รวมทั้งมีผู้ป่วยติดบ้าน  ติดเตียง หรือผู้ป่วยเรื้อรังที่มารับบริการเกี่ยวกับการทำความสะอาดบาดแผล ซึ่งมีค่าใช้จ่าย 2,800 บาท/เดือน  ในการจัดซื้ออุปกรณ์ทำแผลต่างๆ ด้านครอบครัวและสังคม ผู้สูงอายุขาดการดำเนินกิจกรรมร่วมกับผู้อื่น ส่งผลให้ลดความสัมพันธ์ระหว่างเพื่อน พี่น้อง ญาติ หรือคนใกล้ชิด อีกทั้งผู้ดูแลผู้สูงอายุยังลดบทบาททางสังคม ความสัมพันธ์ เนื่องจากมีภาระในการดูแลผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยหรือช่วยเหลือตัวเองได้น้อยลทั้งนี้ยังส่งผลกระทบ ทำให้ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด ที่มีหน้าที่ในการดูแลกลุ่มโรคที่เกี่ยวข้องต้องเพิ่มภาระในการดูแลกลุ่มคนที่มีภาวะสุภาพที่ไม่พึงประสงค์ มีภาวะดัชนีมวลกายเกิน โรคอ้วน ทำให้มีผู้สูงอายุป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อ คือโรคหลอดเลือดหัวใจ    และสมองตีบ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไต สูงถึงร้อยละ 47.09 และเสียชีวิตด้วยโรคไม่ติดต่อ 3 ปีย้อนหลัง จำนวน 6 คน ดังนั้นชมรม อสม. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด จึงเห็นความสำคัญของปัญหาดัชนีมวลกายเกินค่ามาตรฐาน(BMI) ในกลุ่มผู้สูงอายุที่ไม่มีภาวะโรคNCD เพื่อป้องกันและลดอัตราการการป่วยด้วยโรคNCD และกลุ่มผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรคNCD เดิมอยู่แล้วเพื่อลดภาวะแทรกซ้อนจากโรคNCD ถ้าหากภาวะดัชนีมวลกายเกินค่ามาตรฐาน(BMI) และไม่ได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วนจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพ    ของผู้สูงอายุ ครอบครัว และเศรษฐกิจ
  ดังนั้นทางชมรม อสม. โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านท่าเชียด จึงขอเสนอโครงการส่งเสริมการปรับพฤติกรรมเพื่อแก้ปัญหาผู้สูงอายุที่มีค่าดัชนีมวลกายเกินค่ามาตรฐานตามเกณฑ์ โดยมีความคาดหวังที่จะส่งเสริมให้ผู้สูงอายุและกลุ่มอายุที่เตรียมเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ ได้มีความรู้เกี่ยวกับการบริโภคอาหาร การออกกำลังกาย    การพักผ่อนนอนหลับ รวมถึงการสร้างกลไกการดูแลผู้สูงอายุ การทำงานอย่างมีประสิทธิภาพของภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องอย่างต่อเนื่อง พร้อมทั้งสร้างพื้นที่สาธารณะในชุมชนให้แก่ผู้สูงอายุให้มีสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการทำกิจกรรมทางสังคมได้อย่างสมบูรณ์ รวมทั้งมีคุณภาพชีวิตที่ดี สามารถสร้างประโยชน์ให้แก่สังคมได้อย่างมีความสุขและเป็นผู้สูงอายุที่มีคุณภาพ