คนสร้างสุข

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านควนเล้าเป็ด ตั้งอยู่ หมู่ที่ 7 บ้านห้วยตอ ต.คลองใหญ่ อ.ตะโหมด
จ.พัทลุง พื้นที่รับผิดชอบ จำนวน 2 หมู่บ้าน ประกอบด้วย หมู่ที่ 6 บ้านพรุนายขาว และ หมู่ที่ 7 บ้านห้วยตอ
ต.คลองใหญ่ อ.ตะโหมด จ.พัทลุง จำนวนครัวเรือน 432 ครัวเรือน มีประชากรรวมทั้งสิ้น 1,247 คน แยกเป็นประชากรเพศชาย 647 คน ประชากรเพศหญิง 600 คน นับถือศาสนาพุทธ คิดเป็นร้อยละ 100 แบ่งประชากรตามช่วงอายุ กลุ่มอายุ 0-14 ปี จำนวน 200 คน กลุ่มอายุ 15-24 ปี จำนวน 221 คน กลุ่มอายุ 25-44 ปี จำนวน 311 คน กลุ่มอายุ 45-59 ปี จำนวน 275 คน และกลุ่มอายุ 60 ปีขึ้นไป จำนวน 240 คน จากการสำรวจเก็บข้อมูลสุขภาพอนามัยเบื้องต้นของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านควนเล้าเป็ด พบว่า ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป มีจำนวน 240 คน พบว่าผู้สูงอายุติดเตียง 4 คน ติดบ้าน 18 คน ป่วยเป็นโรคไม่ติดต่อ (NCD) จำนวน 57 คน แยกออกเป็นโรคเบาหวาน จำนวน 35 คน โรคความดันโลหิตสูง จำนวน 20 คน ผู้สูงอายุที่ป่วยเป็นทั้งโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 37 คน โรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 6 คน โรคซึมเศร้า จำนวน 2 คน จากการคัดกรองความเครียดในผู้สูงอายุ จำนวน 240 คน พบว่ามีปัญหาด้านความเครียดทั้งหมด จำนวน 54 คน และมีความเครียดสูง จำนวน 12 คน และได้ลงพื้นที่สำรวจข้อมูล ตรวจเยี่ยมผู้สูงอายุพบว่าสภาพอาการที่เกิดขึ้นของกลุ่มผู้ป่วยคือนอนหลับไม่สนิท หลับไม่เป็นเวลา เบื่ออาหาร อารมณ์แปรปรวน วิตกกังวล หวาดระแวง หรือรู้สึกไร้คุณค่าในตัวเอง จะเห็นได้ว่าจากข้อมูลของรพ.สต.บ่งชี้ว่าภาวะความเครียดในกลุ่มผู้สูงอายุกำลังเพิ่มความรุนแรงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งอาจนำไปสู้โรคซึมเศร้าในอนาคตได้ อีกทั้งปัญหาดังกล่าวทางรพ.สต.และชุมชนยังไม่มีกระบวนการในการส่งเสริมสุขภาพให้กับกลุ่มคนในพื้นที่ที่เป็นรูปธรรมที่ชัดเจน   จากปัญหาดังกล่าวของผู้สูงอายุ คณะทำงานค้นพบว่ามีสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดปัญหาคือ
1.ความเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายส่วนตัวที่ส่งผลต่อสุขภาพคือร่างกายมีความเสื่อมของอวัยวะต่างๆ เช่น ความจำแย่ลง การได้ยินลดลง สายตาแย่ลง มีข้อจำกัด ในการเคลื่อนไหวร่างกายทำให้ช่วยตัวเองไม่ได้ รวมถึงภาวะการเจ็บป่วยเรื้อรังทำให้ผู้สุงอายุจำต้องพึ่งพาคนอื่นความเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์และจิตใจ ซึ่งผู้สูงอายุ ส่วนมากผู้สูงอายุจะรู้สึกว้าเหว่และมีความวิตกกังวลกลัวถูกทอดทิ้ง ไม่ได้รับการดูแลความอบอุ่นจากลูกหลานและคนในครอบครัวทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า ขี้น้อยใจ โมโหง่ายและเอาแต่ใจตัวเอง เนื่องจากสถานะที่เปลี่ยนแปลงไปจากที่เคยทำงานมีรายได้มีสถานะเป็นผู้นำของครอบครัวให้คนอื่นพึ่งพิงได้ต้องกลับมาเป็นผู้ที่ต้องรับความช่วยเหลือจากคนในครอบครัว 2.เกิดจากสภาพแวดล้อมคือทางด้านสังคม ในปัจจุบันผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นทำให้ผู้ที่อยู่ในวัยทำงานจะต้องทำงานมากขึ้นและต้องรับภาระดูแลผู้สูงอายุในสัดส่วนที่เพิ่มขึ้น บางครั้งอาจทำให้ผู้สูงอายุขาดความอบอุ่นหรืออาจถูกทอดทิ้งได้ รวมทั้งการมีบทบาททางสังคมลดลง ที่ทำให้ผู้สูงอายุเสียความมั่นใจในชีวิต หมดความสำคัญ ไร้คุณค่า 3.ปัญหาที่เกิดจากสภาพเศรษฐกิจ ผู้สูงอายุที่มีสวัสดิการ เช่น บำเหน็จ บำนาญ ประกันสังคม ประกันชีวิต ฯลฯ สามารถนำเงินที่ได้มาใช้จ่ายประคับประคองชีวิตในวัยสูงอายุได้ ค่าใช้จ่ายของผู้สูงอายุจะมีค่าใช้จ่ายที่สูงมากสำหรับผู้สูงอายุที่ไม่ได้วางแผนการใช้จ่ายเงินไว้ล่วงหน้าอาจทำให้เกิดปัญหาทางเศรษฐกิจได้     จากปัญหาดังกล่าวที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน พบว่าส่งผลกระทบต่อผู้สูงอายุทั้งทางตรงและทางอ้อม คือ
1.ส่งผลต่อสุขภาพทางกายคือ ผู้สูงอายุภาวะดัชนีมวลกายเกิน (BMI) จำนวน 49 คน ป่วยเป็นโรคไม่ติดต่อ (NCD) จำนวน 57 คน โรคหลอดเลือดสมอง จำนวน 6 คน 2.ส่งผลต่อสุขภาพด้านจิตใจ ผู้สูงอายุจะรู้สึกว้าเหว่และมีความวิตกกังวลกลัวถูกทอดทิ้ง ไม่ได้รับการดูแลความอบอุ่นจาลูกหลานและคนในครอบครัวทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า ขี้น้อยใจ โมโหง่ายและเอาแต่ใจตัวเอง เนื่องจากสถานะที่เปลี่ยนแปลงไปจากที่เคยทำงานมีรายได้มีสถานะเป็นผู้นำของครอบครัวให้คนอื่นพึ่งพิงได้ต้องกลับมาเป็นผู้ที่ต้องรับความช่วยเหลือจากคนในครอบครัว ผู้สูงอายุมีภาวะความเครียด ที่ส่งผลให้เกิดโรคซึมเศร้า จำนวน 2 คน มีภาวะความเครียด จำนวน 54 คน และมีภาวะความเครียดสูง จำนวน 12 คน รวมถึงครอบครัวมีภาวะความเครียด ความวิตกกังวล จากการเจ็บป่วยของผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น
3. ด้านเศรษฐกิจ ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัวจะต้องมีค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาสุขภาพ ครอบครัวต้องสูญเสียค่าใช้จ่ายในการพาผู้สูงอายุไปพบแพทย์ ประมาณเดือนละ 500 บาท ผู้สูงอายุและครอบครัว หรือผู้ดูแล สูญเสียรายได้ในการประกอบอาชีพ เดือนละ 1,000 บาท รวมถึงสถิติผู้ป่วยเรื้อรังมารับยาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านควนเล้าเป็ด จำนวน 57 คน งบประมาณค่าใช้จ่ายยาในบัญชียาหลักแห่งชาติของหน่วยงานที่ให้บริการแก่ผู้ป่วย จากการคำนวณอัตราค่ายาของหน่วยงานโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านควนเล้าเป็ด พบว่าที่จ่ายให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรังประมาณ 8,000 บาท/เดือน หรือ 96,000 บาท/ปี รวมทั้งมีผู้ป่วยติดบ้าน ติดเตียง หรือผู้ป่วยเรื้อรังที่มารับบริการเกี่ยวกับการทำความสะอาดบาดแผล ซึ่งมีค่าใช้จ่ายประมาณ 2,000 บาท/เดือน ในการจัดซื้ออุปกรณ์ทำแผลต่างๆ
3. ด้านสังคม เรื่องความนับหน้าถือตาที่ผู้สูงอายุเคยได้รับการยกย่องและนับถือเมื่อตอนที่ยังทำงานอยู่ เมื่อออกจากงานมาแล้วสิ่งที่เคยได้รับก็หายไปด้วยทั้ง อำนาจ ชื่อเสียง ความนับหน้าถือตา การยกย่อง ทำให้รู้สึกเหมือนว่าตนเองไม่มีความสำคัญอีกต่อไป จากปัญหาดังกล่าวส่งผลกระทบทำให้ผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านควนเล้าเป็ดจำเป็นที่จะต้องได้รับการจัดการส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดกิจกรรมต่างๆ ถ้าหากไม่ได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ ครอบครัวหรือผู้ดูแล และชุมชน ดังนั้นทางคณะทำงานโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านควนเล้าเป็ด จึงขอจัดทำโครงการผู้สูงอายุสุขภาพจิตดี ชีวีมีสุข โดยการสร้างความรู้ให้กับกลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มผู้ดูแล โดยมีความคาดหวังว่าจะส่งผลต่อการพัฒนากลไกการช่วยเหลือในระดับพื้นที่ เพื่อให้ผู้สูงอายุรู้เท่าทันและจัดการกับอารมณ์ของตัวเองได้ ผู้ดูแลมีทักษะในการสังเกต เฝ้าระวัง ดูแลผู้สูงอายุได้อย่างทันท่วงทีและมีกลไกช่วยเหลือเบื้องต้นในระดับพื้นที่ ทั้งนี้เพื่อลดปัญหาด้านความเครียดในผู้สูงอายุและผู้ดูแล ซึ่งเป็นแนวทางที่จะทำให้ผู้สูงอายุในเขตการให้บริการของ รพ.สต.บ้านควนเล้าเป็ดเป็นกลุ่มผู้สูงอายุที่มีการใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพ