คนสร้างสุข

ชื่อโครงการ โครงการพิทักษ์ทรัพยากรชายฝั่ง และส่งเสริมการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาวะ พื้นที่อ่าวท่าต่อเรือ

ที่อยู่ ตำบลจองถนน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง จังหวัด พัทลุง

รหัสโครงการ 65-00232-0031 เลขที่ข้อตกลง

ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 พฤษภาคม 2565 ถึง 30 เมษายน 2566

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการพิทักษ์ทรัพยากรชายฝั่ง และส่งเสริมการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาวะ พื้นที่อ่าวท่าต่อเรือ จังหวัดพัทลุง" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลจองถนน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ Node Flagship จังหวัดพัทลุง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการพิทักษ์ทรัพยากรชายฝั่ง และส่งเสริมการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาวะ พื้นที่อ่าวท่าต่อเรือ

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการพิทักษ์ทรัพยากรชายฝั่ง และส่งเสริมการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาวะ พื้นที่อ่าวท่าต่อเรือ " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลจองถนน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง รหัสโครงการ 65-00232-0031 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 พฤษภาคม 2565 - 30 เมษายน 2566 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 105,220.00 บาท จาก Node Flagship จังหวัดพัทลุง เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 0 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ทะเลสาบสงขลาตอนกลางเป็นพื้นที่หนึ่งของทะเลสาบสงขลา อยู่ในเขตพื้นที่จังหวัดพัทลุง มีพื้นที่โดยรวม 1,000 ตารางกิโลเมตร ซึ่งอยู่ในเขตจังหวัดพัทลุง 4 อำเภอได้แก่ อำเภอปากพะยุน อำเภอบางแก้ว อำเภอเขาชัยสนและอำเภอเมืองพัทลุง โดยมีประชากรที่ใช้ฐานทรัพยากรในทะเลสาบสงขลาเป็นอาชีพและรายได้หลักจากการทำประมงในพื้นที่ดังกล่าวจำนวน 2,800- 3,000 ครัวเรือน มีเรือที่ใช้ในการทำประมง จำนวน 2,310 ลำ ชาวประมงจับสัตว์น้ำมีรายได้เฉลี่ยวันละ 300- 500 บาท (ฐานข้อมูลชาวประมงที่พื้นที่ทะเลสาบสงขลา, สมาคมรักษ์ทะเลไทย สิงหาคม 2562) จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นว่า จากจำนวนประชากรที่ใช้ทะเลสาบเป็นแหล่งรายได้หลักในการประกอบอาชีพ ส่งผลให้มีการใช้ทรัพยากรที่ขาดการบริหารจัดการที่เป็นระบบ มีการใช้เครื่องมือประมงที่ผิดกฎหมาย เช่นไซหนอน โพงพาง อวนล้อม การวางยาเบื่อ ตลอดถึงการใช้อวนตาถี่จับสัตว์น้ำต่ำกว่า 2.5 เซนติเมตร ฯลฯ อีกทั้งสาเหตุที่มาจากระบบนิเวศที่ทีมีความเปลี่ยนแปลง เกิดมลพิษน้ำเสีย ระบบนเวศน์ชายฝั่งเปลี่ยนสภาพ นอกจากนั้นมาตรการในการบังคับใช้กฎหมายที่ขาดความเข้มข้นไม่จริงจังรวมถึงการบูรณาการจากภาคีความร่วมมือจากภาคส่วนที่เกี่ยวข้องไม่เป็นระบบขาดความต่อเนื่องในเชิงยุทธศาตร์ของหน่วยงานที่รับผิดชอบและระดับนโยบายของจังหวัด ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่มีความสำคัญที่ทำให้ทรัพยากรสัตว์น้ำในทะเลสาบสงขลาลดจำนวนลงอย่างเห็นได้ชัด อย่างไรก็ตามในช่วงปี 2558 – 2564 ได้มีการรวมตัวของชุมชนประมงได้ร่วมคิดหารูปแบบสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคีเกี่ยวข้องในการฟื้นความอุดมสมบูรณ์ของทะเลสาบในพื้นที่เขตอำเภอปากพะยูน เช่น ชุมชนบ้านช่องฟืน ชุมชนบ้านบางขวน ชุมชนบ้านแหลมไก่ผู้ ฯลฯ ในอำเภอบางแก้วในรูปแบบการบริหารจัดการอย่างมีส่วนร่วมของชุมชนที่ร่วมออกแบบกิจกรรมที่สอดคล้องกับพื้นที่ ทั้งการทำเขตอนุรักษ์ การสร้างบ้านปลา การร่วมกำหนดระเบียบกติกาข้อตกลง การมีอาสาสมัครในการออกตรวจตราดูแลเขต การจัดทำข้อมูลองค์ความรู้ตลอดถึงการรวมกลุ่มจัดการผลผลิตสัตว์น้ำแปรรูปพัฒนาผลิตภัณฑ์สร้างสร้างรายได้กับสมาชิกในชุมชน ภายใต้มาตรฐานอาหารทะเลปลอดภัย ‘บลูแบลนด์” ซึ่งเป็นชุมนประมงต้นแบบที่มีการขับเคลื่อนกิจกรรมในการฟื้นฟูทะเลให้มีความอุดมสมบูรณ์สัตว์น้ำเพิ่มขึ้นทั้งชนิดและปริมาณ รวมถึงรายได้จากการทำประมง เฉลี่ยวันละ 800 -1,500 บาท จนเป็นพื้นที่รูปธรรมและเป็นต้นแบบที่ชุมชนประมงในพื้นที่เครือข่ายยอมรับและมีความต้องการนำมาปรับใช้ในการขับเคลื่อนของชุมชนตัวเองเพื่อฟื้นความอุดมสมบูรณ์ของสัตว์น้ำตลอดถึงการเกิดหลักประกันความมั่นคงทางด้านอาหารทะเลที่ปลอดภัย อาชีพประมงที่ยั่งยืนและชุมชนเข้มแข็ง

    บ้านทุ่งแซะ หมู่ที่ 5 ตำบลจองถนน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง ตั้งอยู่บริเวณริมทะเลสาบสงขลา ตอนกลางทิศเหนือ ติดต่อกับหมู่ที่ 4 ตำบลจองถนน ทิศใต้ ติดต่อกับ หมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 6 ตำบลจองถนน ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ทะเลสาบ ทิศตะวันตก ติดต่อกับ หมู่ที่ 7 ตำบลจองถนน มีพื้นที่ทั้งหมด 2029 ไร่ พื้นที่ถือครอง 1792.50 ไร่ เป็นพื้นที่การเกษตร 1310.50 ไร่ แบ่งเป็น นาข้าว 320 ไร่ ยางพารา 835 ไร่ ปาล์มน้ำมัน 147 ไร่ ไม้ยืนต้น ไร่ พืชผัก 7.50 ไร่ พืชไร่ 1 ไร่ รวม 1310.50 ไร่  (มูลจากสำนักงานเกษตรอำเภอเขาชัยสน) มีพื้นที่ทั่วไปเป็นที่ราบริมทะเลเหมาะแก่การทำอาชีพเกษตรกรรม เช่น ทำนา ทำสวนปาล์มน้ำมัน สวนยางพารา เลี้ยงสัตว์ และประมง จำนวนครัวเรือนทั้งหมด 180 ครัวเรือน ประชากรตาม ท.ร.14 ทั้งสิ้น 657 คน ที่อาศัยอยู่จริง 546 คน ประชากรส่วนใหญ่ ถึงแม้ไม่ได้ประกอบอาชีพประมง แต่ 80 เปอร์เซ็นต์ ของครัวเรือน หาปลากินเป็นอาหาร

บ้านทุ่งแซะ หมู่ที่ 5 ตำบลจองถนน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง มีพื้นที่ชายฝั่งติดทะเลสาบระยะทางยาว 1.8 กิโลเมตร มีสมาชิกในชุมชนทำการประมงเป็นอาชีพ 45 ราย และ80 เปอร์เซ็นต์ ของครัวเรือน หาปลากินเป็นอาหาร มีพื้นที่ริมทะเลเหมาะสมแก่การจัดทำเขตอนุรักษ์สัตว์น้ำหน้าบ้าน ซึ่งที่ผ่านมาชุมชนได้ดำเนินการมาแล้วในระดับหนึ่ง แต่ยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร และเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ในปัจจุบันทำให้ประชาชนในพื้นที่ไม่สามารถออกไปทำงานนอกบ้านได้ บางคนต้องตกงานกลับมาอยู่ภูมิลำเนา ทำให้ชุมชนมีความต้องการทางอาหารเพิ่มขึ้นและบางรายก็เลือกที่จะประกอบอาชีพประมงเพื่อยังชีพไปพลางก่อน
    จากสถานการณ์ปัญหาดังกล่าวชุมชนมองว่า ทรัพยากรสัตว์น้ำเป็นทรัพยากรที่ใช้แล้วหมดไป เมื่อมีความต้องการใช้ทรัพยากรในจำนวนเพิ่มขึ้น ในขณะที่ไม่มีการบริหารจัดการใดๆให้ทรัพยากรเหล่านั้นเพิ่มขึ้นก็จะทำให้ทรัพยากรเหล่านั้นลดลงไม่เพียงพอต่อความต้องการของชุมชน ดังนั้นที่ประชุมคณะกรรมการหมู่บ้านและคณะกรรมการเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำท่าต่อเรือ จึงได้มีความเห็นร่วมกันในการปรับปรุง ฟื้นฟูเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำอ่าวถ้าต่อเรือ เพื่อให้มีการบริหารจัดการที่ดี ให้ประชาชน มีความรู้ ความเข้าใจ เห็นความสำคัญของทรัพยากรที่มีความสำคัญต่อการดำรงค์ชีพ ให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการดำเนินการทุกขั้นตอน และให้มีระบบนิเวศที่มีความอุดมสมบูรณ์มากขึ้น     เมื่อได้ดำเนินโครงการแล้วเสร็จ คาดว่าจะทำให้เกิดความร่วมมือ ร่วมแรง ร่วมใจ ของคนในชุมชนมากยิ่งขึ้น เกิดความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศน์ชายฝั่งในพื้นที่ดำเนินโครงการ และพื้นที่ข้างเคียง สามารถเป็นต้นแบบให้กับชุมชนชายฝั่งอื่นๆ อันจะนำไปสู่การเกิดชุมชนชายฝั่งที่ช่วยกันดูแลรักษา ฟื้นฟูทรัพยากรสัตว์น้ำหน้าบ้านของตนเอง เกิดกระบวนการทำงานร่วมกันของชุมชน องค์กร/ภาคี และเครือข่ายชุมชนชายฝั่งที่จะคอยหนุนเสริม แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน อันจะส่งผลให้ชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนริมทะเลสาบมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในอนาคต

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้เกิดกลไกการทำงานร่วมกันในการรักษาทะเล
2. เพื่อให้เกิดมาตรการชุมชน ในการเฝ้าระวัง การดำเนินการตามกติกาชุมชนที่เข้มแข็ง
3. เกิดการปรับสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการฟื้นฟูทะเลสาบ
4. เพื่อให้นิเวศทะเลสาบหน้าบ้านได้รับการฟื้นฟู และมีสัตว์น้ำอุดมสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมปฐมนิเทศโครงการ
2. ค่าเปิดบัญชีธนาคาร
3. กิจกรรมที่ 1 เวทีพูดคุยทำความเข้าใจสถาณการณ์ปัญหาของทะเลสาบ (เวทีเปิดโครงการ)
4. กิจกรรมที่ 3 จัดทำข้อมูลชนิดพันธุ์สัตว์น้ำ เครื่องมือและรายได้จากการจับสัตว์น้ำบริเวณทะเลสาบสงขลาตอนกลาง
5. ค่าจัดทำป้ายปลอดบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
6. กิจกรรมที่ 6 ประชุมคณะทำงาน
7. กิจกรรมที่ 7 เวทีสรุปและติดตามประเมินผลการดำเนินงาน 10 ครั้ง
8. กิจกรรมที่ 11 กิจกรรมปล่อยปลาอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
9. กิจกรรมที่ 13 เวทีปิดโครงการ จัดเวทีแสดงนิเทรรศการผลผลิตสัตว์น้ำจากการฟื้นฟูทะเลสาบ เสาวนาตัวแทนชุมชน ร่วมกับท้องถิ่น ท่องที่ร่วมกัน
10. ค่าเดินทางและค่าที่พักเพื่อเข้าร่วมประชุมกับ สสส. หรือ หน่วยจัดการระดับจังหวัด
11. กิจกรรมที่ 9 เก็บข้อมูลการเปลี่ยนแปลงชนิดพันธุ์สัตว์น้ำหลังการมีเขตฯ
12. กิจกรรมที่ 2 ศึกษาดูงานการอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรชายฝั่งอย่างยั่งยืน
13. กิจกรรมที่ 5 เวทีทบทวนและปรับปรุงกติกาเขตฯ
14. กิจกรรมที่ 4 เวทีคืนข้อมูลชุมชน จัดทำแผนการดำเนินงานของแต่ละชุมชน คืนข้อมูลชนิดพันธุ์สัตว์น้ำ เครื่องมือประมงและรายได้ชุมชน
15. กิจกรรมที่ 8 ทำป้ายประชาสัมพันธ์กติกาข้อตกลงของเขตอนุรักษ์ฯ
16. กิจกรรมที่ 10 ซ่อมแซมบ้านปลา ปรับปรุงสถานที่ ปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ
17. กิจกรรมที่ 12 กิจกรรมปลูกพืชน้ำ
18. ค่าอินเตอร์เน็ตเพื่อจัดทำรายงานความก้าวหน้าผ่านระบบออนไลน์

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น