คนสร้างสุข

จะบังติกอเป็นชุมชนหนึ่งที่อยู่ในเขตเทศบาลเมืองปัตตานีซึ่งจะบังติกอมีชื่อเรียกภาษามาลายูแปลว่า สามแยก เป็นชุมชนมานานแล้วประมาณ 200ปี โดยมีตนกูอาหมัด(ตนกูบือซา) เจ้าเมืองราชวงศ์กลันตันประเทศ มาเลเซียมาเป็นเจ้าเมืองปัตตานีในสมัยนั้น (พ.ศ.๒๓๙๕) โดยมาสร้างพระราชวังที่ประทับที่จะบังติกอ วังที่ประทับยัง มีอยู่เรียกว่า วังเก่าจะบังติกอ ที่มาของจะบังติกอ คือ 3 ทางแยก จากการสัมภาษณ์ผู้อาวุโสในชุมชนได้ให้ความหมายของจะบังติกอคือ ทางแยกของแม่น้ำ 3 สาย ที่มาบรรจบ ณ บริเวณที่ตั้งของวังเก่า จะบังติกอ (กัวลาบือลูวง) (Pengkalanperahu Raja ) อยู่ทางด้านหลังวังในปัจจุบัน โดยสายที่หนึ่งมาจากเส้นทางยะลาเข้าสู่ จางา ตําบลปะกาฮะรัง สายที่สองจากกัวลาบือลูวงไปสู่กัวลาบือเกาะห์ (ปากน้ำปัตตานี) สายที่สามจากกัวลาบือลูวง ไปสู่บ้านกะลุแปและบ้านเจ๊ะดี ตําบลปะกาฮะรัง ประชากรตําบลจะบังติกอ จำนวน 6,141 คน ชาย 2,969 คน หญิง 3,172 คน แยกเป็น ชุมชนวอกะห์เจ๊ะฮะ ชาย 1,068 คน หญิง 1,130 คน รวม 2,198 คน ชุมชนตะลูโบะ ชาย 713 คน หญิง 799 คน รวม 1,512 คน ชุมชนวังเก่า ชาย 768 คน หญิง 803 คน รวม 1,571 คน และชุมชนริมคลอง ชาย 420 คน หญิง 440 คน รวม 860 คน ด้านอาชีพมีความหลากหลาย ร้อยละ 48.9 ประกอบอาชีพค้าขาย ร้อยละ 48.85 ประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไป ร้อยละ 24.71 ประกอบอาชีพแม่บ้าน    ร้อยละ 16 ประกอบอาชีพรับราชกา และร้อยละ 5.55 ประกอบอาชีพอุตสาหกรรมครัวเรือน (https://moral.m-culture.go.th/moralcommunity เข้าถึง วันที่ 1 มีนาคม 2566)
สภาพพื้นที่โดยส่วนใหญ่ของตำบลจะบังติกอเป็นที่ราบลุ่มติดแม่น้ำปัตตานี ทุกปีประชาชนในพื้นที่ประสบกับน้ำท่วมในช่วงฤดูฝน ปรากฏการณ์หนึ่งที่มักพบบ่อยในช่วงน้ำท่วมคือ เด็กจมน้ำ ที่ผ่านมามีกรณีที่เด็กเล่นน้ำช่วงน้ำท่วมและเสียชีวิต จากเหตุการณ์เมื่อ วันที่ 9 มกราคม 2564 บริเวณสะพานเฉลิมพระเกียรติ ต.จะบังติกอ อ.เมืองปัตตานี ได้มีกลุ่มวัยรุ่นนับสิบคนได้มากระโดดสะพานเพื่อเล่นน้ำในแม่น้ำปัตตานี ให้ไหลตามน้ำและไปขึ้นอีกฝั่งหนึ่งปรากฏว่ามี 3 คนเล่นน้ำจนเพลียและเกิดตะคริว ร้องขอความช่วยเหลือท่ามกลางกระแสน้ำไหลแรง ต่อหน้าประชาชนจำนวนมาก ชาวบ้านที่เห็นเหตุการณ์ได้กระโดดลงไปช่วย และสามารถช่วยไว้ได้ 2 คน ส่วนอีก 1 คนช่วยไม่ทันจมหายไป ช่วงเที่ยงวันเดียวกัน ได้เกิดเหตุการณ์แบบเดียวกัน มี 2 วัยรุ่นกระโดดเล่นน้ำและถูกกระแสน้ำพัดจนไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ ร้องขอความช่วยเหลือ ประชาชนเห็นจึงได้กระโดดลงไปช่วยจนปลอดภัย ซึ่งปกติ ช่วงน้ำท่วมจะเกิดเหตุการณ์เด็กจมน้ำในแม่น้ำปัตตานีทุกปี ซึ่งในตำบลจะบังติกอมีเด็ก ช่วงอายุ 10-19 ปี ประมาณ 870 คน (ข้อมูลจากกรมอนามัย กระทรวงสาธารสุข 2562) ถือว่าเป็นกลุ่มเสี่ยงที่จะมีโอกาสเกิดอุบัติทางน้ำหรือการจมน้ำได้ จากการระดมความเห็นของแกนนำชุมชน 3-4 ท่าน พบว่า สาเหตุที่ก่อให้เกิดเด็กจมน้ำด้านพฤติกรรมบุคคล ได้แก่ ความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ทำให้มีความประมาท การดูแลเด็กของผู้ปกครองไม่ทั่วถึงปล่อยให้เด็กไปเล่นน้ำกันเอง ผู้ใหญ่และเด็กเองขาดความรู้เรื่องความปลอดภัยทางน้ำ ไม่มีทักษะการช่วยเหลือผู้อื่นอย่างถูกต้องเมื่อเกิดกรณีเด็กจมน้ำ ไม่ทราบแน่ชัดพื้นที่ที่มีความเสี่ยง นอกจากนี้ เด็กยังมีทักษะการว่ายน้ำเพื่อชีวิตรอดน้อย สาเหตุด้านสภาพแวดล้อม ได้แก่ สภาพพื้นที่ติดแม่น้ำปัตตานีเกิดน้ำท่วมทุกปี ในพื้นที่มักเป็นสถานที่เล่นน้ำของเด็กทั้งในและนอกชุมชนช่วงน้ำท่วม และบางช่วงกระแสน้ำมีความเชี่ยว ด้านมาตรการต่าง ๆ ที่คอยเตือนให้ระมัดระวัง การรณรงค์ กระทั้งการห้ามยังมีน้อย ส่งผลให้เกิดกรณีเด็กจมน้ำที่นำไปสู่การบาดเจ็บและการเสียชีวิตซึ่งเป็นผลต่อสุขภาพโดยตรง แนวทางสำคัญในการแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้นกรณีเด็กจมน้ำนั้นต้องอาศัยความร่วมมือ การมีส่วนร่วมจากหลายฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ราชการที่ดูแลงานด้านนี้โดยตรง สถานบันการศึกษา องค์กรประชาสังคม รวมถึงประชาชนในพื้นที่ด้วย แต่ในฐานะที่เป็นองค์กรภาคประชาสังคมและเป็นประชาชนในพื้นที่ด้วยต้องการมีส่วนร่วมกับปัญหานี้ โดยทำให้เด็กมีความรู้เรื่องความปลอดภัยทางน้ำเพื่อได้ระมัดระวังไม่ประมาทและเตรียมพร้อม ให้เด็กมีทักษะการว่ายน้ำเพื่อเอาชีวิตรอดและการช่วยเหลือผู้อื่นอย่างถูกวิธี ส่วนผู้ปกครองเช่นกันต้องเสริมความรู้เรื่องความปลอดภัยทางน้ำเพื่อได้ระมัดระวังไม่ประมาทในการดูแลลูกหลานที่อยู่ในการดูแล และเพิ่มทักษะการช่วยเหลือผู้อื่นอย่างถูกวิธี นอกจากนี้การจัดการของชุมชนต้องมีส่วนร่วมในการจัดการจุดเสี่ยงให้ลดลง ทั้ง 3 ระดับชุมชนมีความสามารถที่จะมีส่วนร่วมในการจัดการได้ สมาคมศิษย์เก่าบัณฑิตอาสา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ มีทุนเดิมที่เกี่ยวข้องกับเรื่องดังกล่าว ได้แก่ มีบุคลากรที่ผ่านการอบรมหลักสูตรการว่ายน้ำเพื่อการเอาชีวิตรอดและมีประสบการณ์ มีเครือข่ายที่ทำงานด้านการป้องกันเด็กจมน้ำ ส่วนหนึ่งเป็นประชาชนในพื้นที่จะบังติกอ นอกจากนี้มีเครือข่ายโรงเรียนอัลกุรอานสร้างอัจฉริยะ ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ตำบลจะบังติกอ อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ปัตตานี โดยมีเด็กนักเรียนกำลังศึกษาอยู่ในปัจจุบัน อายุระหว่าง 2 -12 ปี จำนวน 170 คน แยกเป็นเพศหญิง 90 คน และ ชาย 80 คน นอกจากการเรียนอัลกุรอานแล้วทางโรงเรียนยังมีกิจกรรมในการพัฒนาศักยภาพเด็กนักเรียน และมีแผนงานในการพัฒนาทักษะทักษะด้านกีฬา ศิลปะป้องกันตัว และการเอาตัวรอด ซึ่งสามารถใช้ฐานของโรงเรียนเป็นการค้นหากลุ่มเป้าหมายเข้าร่วมโครงการได้ หากโครงการดังกล่าวได้ดำเนินการตามที่ออกแบบไว้ประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นกับเด็กโดยตรงด้านความปลอดภัยและสุขภาพที่ดี ผู้ปกครองได้รับความรู้และทักษะการดูแลลูกหลาน และชุมชนมีระบบการดูแลความปลอดภัยต่อการเกิดอุบัติเหตุทางน้ำเพิ่มขึ้น