คนสร้างสุข

การขับเคลื่อนประเด็นยุทธศาสตร์ผักปลอดภัย จังหวัดยะลา ปี 2567 มีเป้าหมายยุทธศาสตร์จังหวัด คือ ลดการนำเข้าผักจากนอกพื้นที่จังหวัดยะลา มีโมเดลผักปลอดภัย 2 โมเดล คือ โมเดลวิสาหกิจชุมชน มีกลุ่มเป้าและโครงสร้างกลุ่มที่จะดำเนินการชัดเจน และโมเดลกลุ่มเกษตรกร สมาชิกกลุ่มมีการรวมกลุ่มเกษตรกรปลูกผัก ดำเนินแบบกลุ่มแต่โครงสร้าง บทบาทหน้าที่คณะกรรมการยังไม่ชัดเจน พื้นที่ร่วมดำเนินโครงการจำนวน 21 ตำบล 21 ชุมชน ปัจจุบัน เรื่องของปัญหาสุขภาพของประชาชนคนไทยเพิ่มทวีขึ้น ซึ่งเป็นได้จากสถิติจำนวนของผู้ป่วยมีจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ และอัตราการป่วยจากโรคที่ไม่ติดต่อเพิ่มสูงขึ้น โดยมีสาเหตุสำคัญมากจากการบริโภคอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะ อาหารที่มีสารปลอมปนสารเคมี หรือผักที่ไม่ปลอดภัย เนื่องจากผลิตผลทางการเกษตรส่วนใหญ่ มักจะมีการใช้สารกำจัดสัตรูพืชและยังตกค้างในผลผลิต ทำให้สารเคมีที่เป็นโทษเหล่านั้นตกอยู่กับผู้บริโภคอย่างยากที่จะหลีกเลี่ยง แนวทางในการป้องกันปัญหาที่เป็นการแก้ที่ต้นเหตุอย่างยั่งยืน คือ การส่งเสริมการปลูกผักเพื่อบริโภค การปลูกผักรับประทานเอง และส่งต่อจำหน่ายให้กับชุมชนในพื้นที่ และขยายพื้นทีเครือข่ายเพิ่มขึ้นเพื่อรองรับของผู้บริโภค สำหรับประชาชนกึ่งเมืองที่บางครัวเรือนบริโภคผักที่ขายตามท้องตลาด ในการที่จะเริ่มต้นเป็นผู้ปลูกผักด้วยตนเอง
ชุมชนบ้านลูกา มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น........428....คน จำนวน.....108....... ครัวเรือน นับถือ ศาสนาอิสลาม 100% อาชีพ เกษตรกร ทำนา ทำสวนยางพาราและสวนผลไม้ พฤติกรรมการบริโภคของชุมชนบ้านลูกา ส่วนใหญ่ซื้อผักจากท้องตลาดมาบริโภคไม่ได้มีการปลูกผัก ทั้งที่มีพื้นที่ในการเพาะปลูก เพราะหาซื้อง่าย สะดวกในการจับจ่ายใช้สอยผักจากตลาด ซึ่งในชุมชนมีร้านชุมชนขายของทุกวัน จึงนิยมซื้อผักมาบริโภค ส่วนใหญ่จะปลูกพืชสมุนไพร เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ ที่ไม่ต้องให้การดูแล บำรุงรักษา ชุมชนมีค่าใช้จ่ายในการซื้อผักเพื่อบริโภค ประมาณ 60,000 บาท/เดือน โดยเฉลี่ยประมาณครัวเรือนละ 400 บาท/เดือน ชุมชนมีการปลูกผักอยู่บ้าง โดยประมาณ 30 คน ปลูกผักโดยใช้ปุ๋ยเคมี ร่วมกับปุ๋ยชีวภาพบ้าง เพราะสะดวก หาซื้อง่าย และง่ายต่อการดูแล ผลกระทบจากการใช้สารเคมี ชุมชนเสียค่าใช่จ่ายในการซื้อปุ๋ยเพื่อใช้ในการเกษตร ในแต่ละปี เป็นเงินประมาณ 70,000 บาท ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม มีสารเคมีสารพิษปนเปื้อนในแหล่งน้ำสาธารณะของชุมชน และทำให้ดินเสื่อม ด้านสุขภาพ ประชาชนที่ปลูกผักโดยใช้สารเคมี หรือผู้ที่อยู่ใกล้เคียงได้รับสารพิษโดยตรง ทำให้สารพิษตกค้างสะสม ภายในร่างกาย ประชาชนที่บริโภคผักที่มีสารเคมีปนเปื้อน ร่างกายจะสะสมสารพิษ ส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว เช่น มะเร็ง สาเหตุของปัญหาดังกล่าวนั้นเกิดจากการอะไร โปรดอธิบายพร้อมทั้งระบุรายละเอียด จากพฤติกรรมการปลูกผักของชุมชน พบว่าชุมชนไม่เห็นความสำคัญของการปลูกผักกินเอง เพราะในการซื้อผัก แต่ละครั้ง เป็นจำนวนเงิน 20-30 บาท ขาดความรู้ เทคนิคในการปลูกผัก ขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับอันตรายจาก การใช้สารเคมีทางการเกษตร ไม่เห็นความสำคัญของการบริโภคผักปลอดสารพิษ ไม่มีศูนย์การเรียนรู้ หรือต้นแบบในการ เพาะปลูกพืชผักปลอดสารเคมี ขาดหน่วยงานที่มาส่งเสริมและสนับสนุนการปลูก/บริโภคผักปลอดสารพิษในหมูบ้าน ไม่มี กฎกติกา/ระเบียบของชุมชนในการบริโภคผักปลอดสารพิษ จากการสำรวจครัวเรือนที่สนใจจะเข้าร่วมโครงการในเรื่องการปลูกผักที่ไม่ใช้สารเคมี ที่เพียงพอต่อการนำไปบริโภค โดยการมีส่วนร่วมของแกนนำและคนในหมู่บ้าน ดังต่อไปนี้ 1. มีสมาชิกที่สมัครใจเข้าร่วมโครงการ จำนวน ......50........คน (ต่อไปนี้จะเรียกว่า สมาชิกกลุ่มเป้าหมาย) 2. ก่อนเริ่มโครงการ มีสมาชิกกลุ่มเป้าหมายที่สามารถปลูกผัก ที่เพียงพอต่อการนำไปบริโภคในได้ 5 ชนิด ขึ้นไป จำนวน.10.....คน
3. ก่อนเริ่มโครงการสมาชิก กลุ่มเป้าหมายมีค่าใช้จ่ายในการซื้อผักเพื่อบริโภคเฉลี่ยสัปดาห์ละ..130..บาท/คน 4. ปัจจุบันชุมชน มีกติกาข้อตกลงเกี่ยวกับการปลูก และบริโภคผักปลอดภัย
ปีแรกทางกลุ่มได้รับการสนับสนุนโครงการส่งเสริมการผลิตและบริโภคผักปลอดภัยจากสสส.ทำให้สมาชิกได้ดำเนินการตามแผนงานโครงการทีกำหนดไว้ให้สมาชิกครัวเรือนทีเข้าร่วมโครงการได้รับการส่งเสริมปลูกผักและบริโภคตามทีกำหนด ปีทีผ่านมาเป็นปีที 2 ทางกลุ่มได้รับการสนับสนุนโครงการส่งเสริมการผลิตและบริโภคผักปลอดภัยจากสสส.ทำให้สมาชิกได้ดำเนินการตามแผนงานโครงการทีกำหนดไว้และผักได้รับการรับรองมาตรฐาน GAP ได้เป็นแปลงต้นแบบให้กับกลุ่มปลูกผักปลอดภัยในจังหวัดยะลา ได้มีกิจกรรมเปิดร้านจำหน่ายผักให้กับชุมชนในพื้นที่และต่างจังหวัด และปีนี้สมาชิกมีความต้องการเพิ่มศักยภาพและกำลังการผลิตให้มากขึ้นเพื่อออกจำหน่ายให้กับชุมชน สร้างรายได้ให้เกิดความยั่งยืน และขยายศูนย์เรียนรู้ให้กับชุมชนได้เข้ามาศึกษาเรียนรู้การปลูกผักปลอดภัย แต่ทางกลุ่มยังขาดงบประมาณในการขยายกิจกรรมให้ดียิ่งขึ้น. ชุมชน ฯ จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมการผลิตและจำหน่ายผักปลอดภัย ตำบลลำใหม่ขึ้น เพื่อให้ประชาชนมีอาชีพและรายได้เพิ่มมากขึ้นเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นอีกด้วย